Η long-covid, αναφέρθηκε, είναι μία πολυσυστηματική φλεγμονώδης κατάσταση που μπορεί να επηρεάζει πολλά όργανα και να εκδηλωθεί με πολλά διαφορετικά συμπτώματα στον καθένα. Δεν μπορεί να προβλεφθεί, καθώς δεν φαίνεται να παίζει ρόλο η ηλικία, το ιατρικό ιστορικό του ατόμου ή η εμβολιαστική του κατάσταση. Υπάρχει, δε, μεγάλο κενό στον καλύτερο τρόπο αντιμετώπισης. 

Τα άτομα με μακροχρόνια συμπτώματα μετά από Covid-19, έχουν σοβαρό πρόβλημα επανόδου στην καθημερινότητά τους, με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται στις καθημερινές τους δραστηριότητες, να απουσιάζουν συχνά από την εργασία τους ή ακόμα και να απομονώνονται στο σπίτι για μεγάλα διαστήματα. Οι κοινωνικές και οικονομικές προεκτάσεις της κατάστασης είναι πολύ μεγάλες, δεδομένου και των χιλιάδων που ταλαιπωρούνται από το σύνδρομο.

Η ομάδα γιατρών και άλλων επιστημόνων του δικτύου «Long Covid Cypus» ετοίμασε μέχρι σήμερα δύο ερωτηματολόγια, τα οποία καταγράφουν τα όσα βιώνουν όσοι αντιμετωπίζουν το σύνδρομο. Το πρώτο ερωτηματολόγιο, αποτελείτο από δείγμα 528 ατόμων (γυναίκες και άνδρες), όλων των ηλικιών και οικονομικών στρωμάτων. Το ερωτηματολόγιο βρισκόταν στη διάθεση των ασθενών κατά το διάστημα Οκτωβρίου 2021 – Απριλίου 2022. Ετοιμάστηκε από τους συνεργάτες της ΟΣΑΚ, καθηγητή Κοινωνιολογίας, Κωνσταντίνο Φελλά, αναπληρωτή καθηγητή Φαρμακολογίας, Χρίστο Πέτρου και τον πρόεδρο της Επιστημονικής Συμβουλευτικής Επιτροπής της ΟΣΑΚ και επίκουρο καθηγητή Παθολογίας, Κωνσταντίνο Τσιούτη (ανάλυση έγινε από την IMR). 

Όπως διαπιστώθηκε, μετά τη νόσηση: 

» 97% παρουσιάζει εύκολη κούραση. 

» 73% πόνους στους μύες/ κόκκαλα.

» 71% εύκολο λαχάνιασμα/ δύσπνοια.

» 52% σύγχυση/ δυσκολία στη σκέψη.

» 39% ανησυχία.

» 31% φόβο.

» 12% αδιαφορία.

» 4% ζαλάδες/ πονοκεφάλους. 

17% εξακολουθεί να δηλώνει ότι δεν μπορεί να ανταπεξέλθει των δραστηριοτήτων που αφορούν τις δουλειές του σπιτιού ή την προσωπική φροντίδα, 23% εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προβλήματα κατάθλιψης και 2% δηλώνει ότι η κατάσταση του δεν είναι καθόλου ικανοποιητική. 

Μετά τη νόσηση, 36% παρουσίαζε ήπια συμπτώματα, 26% «ενοχλητικά» αλλά όχι σοβαρά, 9% σοβαρά συμπτώματα. Σημειώθηκε, δε, ότι σε ορισμένες περιπτώσεις (2%) τα συμπτώματα παρέμειναν έως και 52 εβδομάδες μετά τη νόσηση.

Κατά τη διάρκεια της νόσησης, ο ένας στους δύο πάσχοντες που συμμετείχαν στην έρευνα (50%) αντιμετώπιζε προβλήματα με τον ύπνο, 56% είχε ανήσυχο ύπνο, 52% αϋπνία, 35% μικρή διάρκεια ύπνου και 10% είχε εφιάλτες. Ποσοστό 5% εξακολουθεί να αντιμετωπίζει τέτοιας φύσεως προβλήματα.

Για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων, 50% επισκέφθηκε προσωπικό ή ειδικό γιατρό, 41% δεν επισκέφθηκε γιατρό, 8% επισκέφθηκε μόνο ειδικό γιατρό, 1% συζήτησε την κατάσταση του με τον φαρμακοποιό του. Επιπλέον, 9% επικοινώνησε με σύμβουλο ψυχολόγο, ενώ 10% σκέφτεται να το πράξει.

Το δεύτερο ερωτηματολόγιο, βρισκόταν στη διάθεση των ασθενών μεταξύ Ιουλίου – Αυγούστου 2022. Στόχος, η καταγραφή των σοβαρότερων καθημερινών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα άτομα με το σύνδρομο.

» Στην ερώτηση για τυχόν δυσκολία σε απλές γνωσιακές πράξεις (διαταραχή συγκέντρωσης, ξεχνάτε εύκολα), 95% των συμμετεχόντων βαθμολόγησε με 3 στα 5.

» Στο ερώτημα «αν κουράζεστε σωματικά πιο εύκολα από ότι πριν νοσήσετε», 97% βαθμολόγισε με 5.

» Σε ερώτημα για διαταραχές ύπνου, 97% βαθμολόγησε με 3.

» Στο ερώτημα «αν τα Long-Covid συμπτώματα έχουν επηρεάσει άλλα χρόνια προβλήματα υγείας», 60% απάντησε «ναι».

Επιπλέον, αναφέρθηκαν προβλήματα στην έμμηνη ρύση. Τα συμπτώματα πυροδότησαν άλλες ασθένειες, όπως δερματίτιδα. Σε κάποιες περιπτώσεις επανέρχονται κάποια ενοχλητικά συμπτώματα (μυοσκελετικά, δύσπνοια, ταχυκαρδία, εμβοές κ.λπ.). Άλλοι δήλωσαν ότι δεν επανήλθε η όσφρησή τους, ή ότι παρουσιάστηκε πρόβλημα στις αρθρώσεις. 

Ένας στους 4 βιώνει οικονομικές δυσκολίες

Σοβαρές κοινωνικές και οικονομικές διαστάσεις, καταλαμβάνει η νόσηση από κορωνοϊο και παράταση των συμπτωμάτων του. 

57% των πασχόντων απομακρύνθηκε από τον κοινωνικό του περίγυρο, 50% αντιμετώπισε δυσμενή διάκριση κατά ή/και μετά τη νόσηση με κορωνοϊό, 25% εξακολουθούσε κατά τη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου (μετά τη νόσηση) να αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα και δυσκολίες διαβίωσης. Από αυτούς, 73% αναφέρθηκε στα πάγια έξοδα του σπιτιού, 50% στην αγορά βασικών αγαθών, 40% στην πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και 31% σε δυσκολίες στην εξασφάλιση προσωπικών εξόδων, για παράδειγμα, αγορά ρούχων ή ψυχαγωγία. Το 23% δήλωσε ότι ακόμα και σήμερα δεν νιώθει ικανοποιημένο με την οικονομική του διαβίωση, ενώ 5% δηλώνει καθόλου ικανοποιημένο. 

Μετά τη νόσηση, 20% δήλωσε ότι αντιμετωπίζει προβλήματα ή δυσκολίες σχετικά με τους φίλους, 57% έχει απομακρυνθεί από τον κοινωνικό του περίγυρο, 7% έχει άγχος και 7% φόβο.

Σε ερώτημα εάν έχει επηρεαστεί η κοινωνική δραστηριότητα του ατόμου (π.χ. «αποφεύγετε να πηγαίνετε σε εκδηλώσεις, κοινωνικές συναντήσεις κ.λπ.»), 42% απάντησε «παρά πολύ», 25% «αρκετά», 20% «λίγο» και 12% «πολύ» (1% δεν απάντησε).

Παράλληλα, 35% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι μετά τη νόσηση αντιμετωπίζουν προβλήματα με τις δουλειές του σπιτιού και τη φροντίδα του εαυτού τους. Ποσοστό 55% δήλωσε ότι πριν τη μόλυνση τους, θεωρούσαν τον κορωνοϊό ως μια σοβαρή μεν κατάσταση η οποία, ωστόσο, είχε ήπια έκβαση, 36% τον αντιμετώπιζαν με άγχος και επιφυλακτικότητα, 8% με αδιαφορία και το 1% με απαξίωση.

79% των συμμετεχόντων στην έρευνα για τη long-covid ήταν άτομα που είχαν εμβολιαστεί, 19% ανέφερε ότι μετά τον εμβολιασμό τα συμπτώματα που παρουσίαζαν λόγω του συνδρόμου βελτιώθηκαν, 6% ότι επιδεινώθηκαν, 11% ότι ορισμένα συμπτώματα βελτιώθηκαν και κάποια επιδεινώθηκαν, 64% ότι δεν επηρεάστηκαν ούτε αρνητικά ούτε θετικά τα συμπτώματα από τον εμβολιασμό. 

5 ετών ο μικρότερος

Σχετικά με το δίκτυο Long - Covid, διευκρινίστηκε ότι δημιουργήθηκε από την ΟΣΑΚ τον Μάρτιο 2022. Διαθέτει ομάδα ασθενών με συντονιστή τον Αντώνη Περικλέους και ομάδα γιατρών με συντονιστή τον Κωνσταντίνο Τσιούτη. Ο αριθμός των μελών του δικτύου ανέρχεται στα 603 άτομα, με ενεργό συμμετοχή στην διαδικτυακή σελίδα του facebook (Long Covid Cyprus). Ο μικρότερη σε ηλικία ασθενής είναι 5 χρόνων και ο μεγαλύτερος είναι 73.

. 

Ρεπορτάζ:  Δέσποινα Ψύλλου / Φιλελεύθερος