Ο ρόλος των Τελωνείων στην διακίνηση ναρκωτικών, τα «όπλα» και τα ύποπτα δέματα

Η είσπραξη δασμών και φόρων στην Κύπρο χρονολογείται από αρχαιότατους χρόνους. Έκτοτε στο νησί μας λειτουργούσαν «τελωνεία» και άλλα φοροσυλλεκτικά συστήματα υπό την μια ή την άλλη μορφή.

 

Το Τμήμα Τελωνείων με τη σημερινή του μορφή χρονολογείται από το 1878, όταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία ενοικίασε την Κύπρο στη Μεγάλη Βρετανία, μετά τη συμφωνία της Συνθήκης του Βερολίνου. Την 1η Μαΐου 2004 η Κύπρος μαζί με 9 άλλες χώρες εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ).

 

Το Τμήμα Τελωνείων λειτουργεί ως ένας οργανισμός, ο οποίος θέλει και προσπαθεί να βελτιώνεται και θα εξελίσσεται σε συνεχή βάση με σκοπό την προώθηση της ανάπτυξης, προς όφελος της κοινωνίας γενικότερα μέσα στα πλαίσια της αποστολής του.

 

Η αποστολή του Τμήματος Τελωνείων είναι η συνεισφορά του στα δημόσια έσοδα με την αποτελεσματική είσπραξη των δασμών, φόρων και άλλων τελών, που εμπίπτουν στις αρμοδιότητες του Τμήματος, η προστασία της κοινωνίας, βελτίωση της ποιότητας ζωής και ασφάλεια της εφοδιαστικής αλυσίδας μέσα από την εφαρμογή αποτελεσματικών μηχανισμών πρόληψης και καταστολής, η διευκόλυνση του νόμιμου εμπορίου και ενίσχυση της ανάπτυξης των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και η αποτελεσματική αξιοποίηση και βελτίωση του ανθρώπινου δυναμικού και χρήση των δυνατοτήτων που προσφέρονται από τη σύγχρονη τεχνολογία για επίτευξη υψηλής ποιότητας αποτελεσμάτων.
 

Πάνω από ένα εκατομμύριο οι εισπράξεις

 

Σε συνέντευξη του στον REPORTER o Εκπρόσωπος Τύπου του Τελωνείων, Χρίστος Χρίστου, ανέφερε ότι για την επίτευξη της αποστολής του, «το Τμήμα Τελωνείων σέβεται το νόμο και τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των ατόμων, εφαρμόζει την εθνική νομοθεσία σωστά και με συνέπεια και σέβεται τις διεθνείς συμφωνίες και συμβάσεις. Διευκολύνει τη γρήγορη διακίνηση επιβατών και εμπορευμάτων, το προσωπικό του είναι αμερόληπτο και τίμιο και υπάρχει πλήρης διαφάνεια στις σχέσεις του με το κοινό».

 

Όπως ανέφερε ο κ. Χρίστου, το Τμήμα Τελωνείων, το 2017 έχει εισπράξει συνολικά €1,142,701,551, δηλαδή, € 76,444,392 ή 7.2% περισσότερα από το 2016, όπου οι συνολικές εισπράξεις ανήλθαν στα € 1,066,257,159.

 

Το ποσό αυτό αντιστοιχεί σε ποσοστό 14.45% των συνολικών εισπράξεων του Κράτους που ανήλθαν το 2017 στα € 7,909,039,676.

 

Οι ιδιαίτερες συνθήκες κάτω από τις οποίες ζει σήμερα η κυπριακή κοινωνία υπαγορεύουν μεταξύ άλλων όπως το Τμήμα Τελωνείων έχει αυξημένη απόδοση, διαφάνεια στις διαδικασίες και αποδοτικότερη είσπραξη των τελωνειακών δασμών και φόρων.

 

Ο στρατηγικός στόχος του Τμήματος είναι οι στοχευόμενοι έλεγχοι για ενίσχυση του νόμιμου εμπορίου, η πάταξη του λαθρεμπορίου και της απάτης καθώς και η αποτελεσματική είσπραξη των εσόδων και η προστασία της κοινωνίας.
 

Η Κύπρος ως διαμετακομιστικός κόμβος διαδραματίζει σημαντικό ρόλο

 

Σύμφωνα με τον Εκπρόσωπο Τύπου της υπηρεσίας, η αύξηση της εμπορικής απάτης, η παράνομη διακίνηση ναρκωτικών, προϊόντων καπνού και εμπορευμάτων που παραβιάζουν δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας απαιτούν  περαιτέρω ενίσχυση των προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων καθώς και ανάπτυξη νέων μεθόδων για την παρακολούθηση της εξάπλωσης των νέων τάσεων απάτης.

 

«Με στόχο την πλήρη αξιοποίηση του μειωμένου ανθρωπινού δυναμικού για την επίτευξη των στόχων του, το Τμήμα έχει εισαγάγει τη χρήση σύγχρονου εξοπλισμού και μεθόδους ελέγχου με βάση την ανάλυση κινδύνου, έχει βελτιώσει τα ηλεκτρονικά τελωνειακά συστήματα και συνέβαλε ενεργά στο Έργο Εμπορικοποίησης μέρους του Λιμένα Λεμεσού».

 

Η Κύπρος ως διαμετακομιστικός κόμβος διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων. Δεδομένου ότι με το διαμετακομιστικό εμπόριο, υπάρχει πάντοτε το ενδεχόμενο να διακινηθούν παράνομα κάποια φορτία, το Τμήμα Τελωνείων έχει εντατικοποιήσει τις προσπάθειες που καταβάλλει για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου και λαμβάνει όλα τα ενδεικνυόμενα μέτρα, ώστε για τα καπνικά προϊόντα που μεταφέρονται, διακινούνται ή και εξάγονται από την Κύπρο, να τηρούνται με αυστηρότητα οι ανάλογες τελωνειακές διαδικασίες.
 

Από πού φτάνουν τα φορτία θανάτου και οι έλεγχοι

 

Η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση καθώς και η διάνοιξη των σημείων διέλευσης, έχει δημιουργήσει νέες προκλήσεις που κλήθηκε να  αντιμετωπίσει το Τμήμα Τελωνείων.

 

Όπως ανέφερε ο κ. Χρίστου, τα τελευταία χρόνια έρχονται κυρίως από Ευρωπαϊκές χώρες (π.χ. Ελλάδα, Βέλγιο, Τσεχία, Ουγγαρία Ολλανδία), γεγονός που καθιστά και τον έλεγχο αλλά και εντοπισμό των ναρκωτικών ιδιαίτερα δύσκολο. Λόγω ωστόσο της γεωγραφικής θέσης της Κύπρου υπάρχουν περιστασιακά περιπτώσεις με προέλευση τρίτες χώρες όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (κυρίως Dubai), Λίβανο, Αίγυπτο, Νότιο Αφρική και τελευταίως από χώρες Λατινικής Αμερικής όπως Περού, Χιλή και Βραζιλία.

 

Οι έλεγχοι για εντοπισμό ναρκωτικών ουσιών βρίσκονται πολύ ψηλά στη λίστα προτεραιοτήτων του Τμήματος Τελωνείων, καθώς η προστασία της υγείας και ασφάλειας των πολιτών της Κύπρου αλλά και της Ε.Ε. γενικότερα, αποτελούν ένα από τους σημαντικότερους στρατηγικούς στόχους της υπηρεσίας, σύμφωνα με τον Χρίστο Χρίστου.

 

«Για τον λόγο αυτό προγραμματίζονται τακτικοί έλεγχοι σε φορτία ή επιβάτες που παρουσιάζουν ψηλή επικινδυνότητα αλλά και δειγματοληπτικοί έλεγχοι για εντοπισμό περιπτώσεων που διαφεύγουν των δεικτών κινδύνου όπως οι περιπτώσεις “rip-off”(νόμιμες διακινήσεις φορτίων στις οποίες επεμβαίνουν οι λαθρέμποροι ναρκωτικών, τοποθετούν τσάντες με ναρκωτικά και «χρησιμοποιώντας» άτομα που εργάζονται στα λιμάνια και αεροδρόμια τα αφαιρούν αμέσως μετά την άφιξη.

 

Ασφαλώς για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του φαινομένου η συνεργασία και ανταλλαγή πληροφοριών με άλλες αρμόδιες υπηρεσίες τόσο στην Κύπρο -κυρίως με την ΥΚΑΝ- αλλά και στο εξωτερικό με άλλες Τελωνειακές / Αστυνομικές αρχές αλλά και διεθνείς οργανισμούς (Π.Ο.Τ., EUROPOL, INTERPOL), θεωρείται περισσότερο από επιβεβλημένη. Η συνεργασία αυτή επεκτείνεται και στην συμμετοχή σε διεθνείς επιχειρήσεις (ολιγοήμερες) κατά την διάρκεια των οποίων διενεργούνται εντατικοί έλεγχοι σε φορτία ή / και επιβάτες που έχουν ως στόχο τον εντοπισμό ναρκωτικών ουσιών».    
 

Τα «όπλα» του Τελωνείου κατά των ναρκωτικών

 

Όλες οι υποθέσεις ναρκωτικών οι οποίες εντοπίζονται από Λειτουργούς του Τμήματος Τελωνείων κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, παραδίδονται στην Αστυνομία για περαιτέρω διερεύνηση λόγω αρμοδιότητας.
Τα «όπλα» που έχει στα χέρια του το Τελωνείο για εντοπισμό ναρκωτικών, είναι:
 

Ακτινοδιαγνωστικές μηχανές:

 

Α) Στα αεροδρόμια Λάρνακας και Πάφου για έλεγχο αποσκευών επιβατών αλλά και αεροπορικού φορτίου
Β) Στο Λιμάνι Λεμεσού 2 κινητές μονάδες. Η μια για έλεγχο / σκανάρισμα ολόκληρου εμπορευματοκιβωτίου και η άλλη για έλεγχο μικρότερων πακέτων ή παλετών με εμπορεύματα.
Γ) Στο Κέντρο Διαλογής Αλληλογραφίας (ΚΕ.Δ.Α) αλλά και στα Ταχυδρομεία δεμάτων στις 4 επαρχίες (Λευκωσία, Λεμεσό, Λάρνακα και Πάφο)
 

Τεστ αναγνώρισης Ναρκωτικών Ουσιών:

 

Στα σημεία εισόδου / εξόδου της Κυπριακής Δημοκρατίας υπάρχουν εξουσιοδοτημένοι λειτουργοί για την διενέργεια ελέγχων με αναγνωριστικά tests για επιβεβαίωση ουσιών που δεν μπορούν να αναγνωριστούν εύκολα.
 

Ανιχνευτικούς σκύλους:

 

Το Τμήμα διαθέτει 3 ανιχνευτικού σκύλους: Τον BUDDY Μαλινουά (Belgian Sheepdog) και τον FLYNN (διασταύρωση Μαλινουά και Λυκόσκυλου) ηλικίας 2 χρονών.

 

Ο  BUDDY και ο FLYNN εντάχθηκαν στη Τελωνειακή οικογένεια αρχές του 2016.

 

Έτυχαν εκπαίδευσης κατά κύριο λόγο από τους χειριστές σκύλων του Τμήματος Τελωνείων σε συνεργασία με τον Κλάδο Σκύλων της Αστυνομίας, για εντοπισμό ναρκωτικών ουσιών και καπνικών προϊόντων.

 

Συμμετέχουν και συνδράμουν στους ελέγχους του Τμήματος Τελωνείων, σε θαλάσσια και αεροπορικά  φορτία (εμπορευματοκιβώτια, αποσκευές επιβατών, δέματα που φθάνουν / εισάγονται στη Κύπρο μέσω ταχυμεταφορών κλπ) καθώς επίσης και σε δέματα που διακινούνται μέσω ταχυδρομείου. 

 

Δεδομένου του μικρού χρονικού διαστήματος που οι σκύλοι εντάχθηκαν στο ενεργό δυναμικό του Τμήματος Τελωνείων, έχουν στο ενεργητικό τους 3 τουλάχιστον σημαντικές επιτυχίες. 

 

Ο  τρίτος σκύλος της παρέας, ο DONADELLO, εντάχθηκε στη Τελωνειακή οικογένεια αρχές του 2018.

 

Τυγχάνει της βασικής εκπαίδευσης από τους χειριστές σκύλων του Τμήματος Τελωνείων, για εντοπισμό ναρκωτικών ουσιών και καπνικών προϊόντων.
 

Δέμα υψηλού κινδύνου

 

Για να χαρακτηριστεί ένα δέμα, ένα εμπορευματοκιβώτιο, μια αποσκευή ή ένας επιβάτης ως υψηλού κινδύνου, λαμβάνονται πολλοί παράγοντες υπόψη, είτε μεμονωμένα είτε σε συνδυασμό, εξηγεί ο Εκπρόσωπος Τύπου των Τελωνείων.  

 

Όπως αναφέρει, «η ακολουθούμενη διαδρομή, το είδος και η περιγραφή των εμπορευμάτων, τα εμπλεκόμενα μέρη, η συμπεριφορά κατά την διάρκεια των ελέγχων είναι μερικοί μόνο από τους παράγοντες που λαμβάνονται υπόψη για την επιλογή τους για έλεγχο».