Αποτελούσε το κύριο λιμάνι του νησιού τόσο σε χωρητικότητα όσο και σε διακίνηση εμπορευμάτων πριν καταληφθεί από τον Τούρκο εισβολέα τον Αύγουστο του 1974. H επιβατική του κίνηση αν και άρχισε να αναπτύσσεται τις τελευταίες χρονιές πριν την εισβολή, επισκιαζόταν παραδοσιακά από το Λιμάνι Λεμεσού.

ΘΕΜΑ: INBUSINESSNEWS.REPORTER.COM.CY

Ιστορικά στοιχεία 

Το φυσικό λιμάνι της Αμμοχώστου λειτουργούσε από την αρχαιότητα εξυπηρετώντας το εμπόριο της Πόλης του Ευαγόρα αλλά και ολόκληρου του νησιού. Ο ανθρώπινος παράγοντας επέμβηκε στο λιμάνι περί τα τέλη του 19ου αιώνα και συγκεκριμένα το 1895. Από τότε το λιμάνι πέρασε από διάφορες φάσεις εργασιών και αναβαθμίσεων μέχρι το 1974. Η τελευταία επέκταση του 1965, υπερδιπλασίασε την χωρητικότητα του, δίνοντας του την δυνατότητα να εξυπηρετήσει συγχρόνως μέχρι και 18 πλοία. 

Η επέκταση του 1965 δεν μπόρεσε να καλύψει για αρκετό καιρό τις μεγάλες εμπορικές ανάγκες του νησιού, καθώς το λιμάνι προ εισβολής βρισκόταν σε περίοδο συνωστισμού, όπου πολλές φορές περίμεναν 30-35 πλοία έξω από το λιμάνι μέχρι να ξεφορτώσουν τα εμπορεύματα τους. 

Η κυβέρνηση προγραμμάτιζε γενική αναδιαμόρφωση του λιμανιού Αμμοχώστου με σκοπό την περαιτέρω επέκταση του. Οι ενέργειες αυτές πάγωσαν ελέω της τουρκικής εισβολής του 1974. 

Στον χώρο του λιμανιού κατέληγε μέχρι το 1951 και το εμπορικό τρένο της Κύπρου. 

Από το 1974 μέχρι σήμερα το Λιμάνι Αμμοχώστου χρησιμοποιείται κυρίως για στρατιωτικούς σκοπούς από την κατοχική Τουρκία

Χαρακτηριστικά Λιμανιού

Η εσωτερική λεκάνη του λιμανιού ( inner harbour ) δεχόταν πλοία μήκους μέχρι 131 μέτρα και βυθίσματος όχι μεγαλύτερου των 6.7 μέτρων τα οποία στάθμευαν κατά μήκος της κύριας προκυμαίας.

Η εξωτερική λεκάνη του λιμανιού (outer harbour) δεχόταν πλοία μήκους μέχρι 192 μέτρα και βυθίσματος 9.1 μέτρα.

Το λιμάνι ήταν εξοπλισμένο με 10 κινητούς γερανούς που βρίσκονταν στους μώλους και εξυπηρετούσαν 127,000 τόνους φορτίου κάθε μήνα και πλωτό γερανό των 60 τόνων που χειριζόταν τα εμπορευματοκιβώτια.

Το λιμάνι διέθετε 3 ρυμουλκά (500, 650 και 1320 h.p.) τον Οθέλλο, την Δεισδαιμόνα και τον Ονήσιλο καθώς και δύο πιλοτίνες, την Σαλαμίνα και τον Ευαγόρα, ονόματα φανερά επηρεασμένα από την ιστορία της Αμμοχώστου και το τείχος της που οριοθετούσε το λιμάνι της.

Εξαγωγές – Εισαγωγές κυπριακών προϊόντων

Ατμόπλοια & Μηχανοκίνητα σκάφη και ιστιοφόρα 

Το 1964 στα  κυπριακά λιμάνια στάθμευσαν 2.181 ατμόπλοια και ιστιοφόρα τα οποία ξεφόρτωσαν 3.970.233 τόνους εμπορευμάτων. Ενώ από τα  κυπριακά λιμάνια έφυγαν 2.195 ατμόπλοια και ιστιοφόρα τα οποία μετέφεραν στο εξωτερικό 3.981.752 τόνους εμπορευμάτων

Σχεδόν μια δεκαετία μετά και συγκεκριμένα το 1973 στα κυπριακά λιμάνια στάθμευσαν συνολικά 2.926 ατμόπλοια και ιστιοφόρα τα οποία ξεφόρτωσαν 5.151.915 τόνους εμπορευμάτων. Ενώ από τα  κυπριακά Λιμάνια έφυγαν 2.915 ατμόπλοια και ιστιοφόρα τα οποία μετέφεραν στο εξωτερικό 5.095.838 τόνους εμπορευμάτων.

Εμπορικά πλοία 

Το 1965, 42 εμπορικά πλοία ξεφόρτωσαν 180.169 τόνους εμπορευμάτων στα  κυπριακά Λιμάνια. Το 1973, η τελευταία ολόκληρη χρονιά που λειτούργησε το Λιμάνι Αμμοχώστου, οι αριθμοί αυτοί πολλαπλασιάστηκαν. Συγκεκριμένα το 1973, 876 εμπορικά πλοία ξεφόρτωσαν στα  κυπριακά λιμάνια 3. 637.697 τόνους. Σε 8 χρόνια υπήρξε αύξηση της τάξης του 1.986% στο αγκυροβόλιο των εμπορικών πλοίων στα  κυπριακά λιμάνια και 1.920% αύξηση στους τόνους των εμπορευμάτων που ξεφόρτωσαν. 

Το 1971, 426 εμπορικά πλοία ξεφόρτωσαν 1.33.332 τόνους εμπορευμάτων, το 1972, 655 πλοία ξεφόρτωσαν 2.838.811 τόνους και το 1973, 876 εμπορικά πλοία ξεφόρτωσαν 3.637.697 τόνους.

Από αυτά τα στοιχεία φαίνεται ξεκάθαρα η αλματώδεις ανάπτυξη που σημείωσαν τα  κυπριακά λιμάνια στο εμπόριο από το 1964 μέχρι και το 1973, όπου λειτουργήσαν ολόκληρη την χρονιά, όλα τα  κυπριακά λιμάνια.

Λιμάνι Αμμοχώστου 

Την μερίδα του λέοντος στις εισαγωγές και εξαγωγές προϊόντων είχε το Λιμάνι Αμμοχώστου.

Το 1973, από τα 2.926 ατμόπλοια & ιστιοφόρα που αγκυροβόλησαν στο νησί, τα 1.810 στάθμευσαν στο Λιμάνι Αμμοχώστου ξεφορτώνοντας 2.601.950 τόνους εμπορευμάτων. Στο δεύτερο σε κίνηση Λιμάνι του νησιού, αυτό της Λεμεσού, στάθμευσαν το ίδιο έτος 811 ατμόπλοια & ιστιοφόρα που ξεφόρτωσαν 1.793.231 τόνους εμπορευμάτων.

Όσον αφορά τις εξαγωγές του 1973, από τα 2.915 ατμόπλοια & ιστιοφόρα που αναχώρησαν από το νησί τα 1.797 σήκωσαν άγκυρα από το Λιμάνι Αμμοχώστου μεταφέροντας στο εξωτερικό 2.531.502 τόνους . Από το Λιμάνι Λεμεσού την ίδια χρονιά έφυγαν 818 ατμόπλοια & ιστιοφόρα τα οποία μετέφεραν στο εξωτερικό 1.902.244 τόνους εμπορευμάτων.

Από αυτά τα στοιχεία μπορούμε να εξάγουμε πως το μεγαλύτερο βάρος των εισαγωγών και εξαγωγών του νησιού έπεφτε στο Λιμάνι Αμμοχώστου. Αυτό το γεγονός δημιουργούσε προβλήματα στην λειτουργία του Λιμανιού κάτι που ώθησε την Κυπριακή Δημοκρατία να σχεδιάσει την αναβάθμιση του, κάτι που όμως δεν πρόλαβε λόγω τον ιστορικών εξελίξεων.

Επιβατική κίνηση λιμανιού Αμμοχώστου 

Τα ηνία στην επιβατική κίνηση κατείχε παραδοσιακά το λιμάνι της Λεμεσού. Από το 1970 το Λιμάνι Αμμοχώστου άρχισε να αναπτύσσει σημαντική επιβατική κίνηση λόγω του τουρισμού που την είχε καταστήσει ως εν εκ των κορυφαίων προορισμών παγκοσμίως για την εποχή. Σημαντικός παράγοντας για την ανάπτυξή της επιβατικής κίνηση του Λιμανιού της Αμμοχώστου ήταν και η κοντινή παρουσία σημαντικών αρχαιολογικών χώρων όπως εκείνων της Σαλαμίνας, του Αποστόλου Βαρνάβα και της Έγκωμης,
Το 1963 είχαμε συνολικά 106.166 αφίξεις εκ των οποίων οι 29. 022 ήταν μέσω των κυπριακών λιμανιών και οι 77.144 από το αεροδρόμιο Λευκωσίας. Οι αναχωρήσεις έφτασαν τις 110.165 εκ των οποίων οι 31. 219 ήταν από τα  κυπριακά λιμάνι και οι 78.948 από το αεροδρόμιο Λευκωσίας. Δέκα χρόνια μετά και συγκεκριμένα το 1973 αλλάξαν πολλά στον τουριστικό τομέα της Κύπρου και οι αριθμοί των αφίξεων και των αναχωρήσεων πολλαπλασιάστηκαν. Οι αφίξεις για το 1973 έφτασαν τις 352.591 εκ των οποίων οι 33.758 ήταν μέσω των κυπριακών λιμανιών ενώ οι 318.818 ήταν μέσω του Αεροδρομίου Λευκωσίας. Οι αναχωρήσεις για την χρονιά έφτασαν τις 348.777 από τις οποίες οι 36. 347 ήταν από τα λιμάνια της χώρας και οι 311.830 από το Αεροδρόμιο Λευκωσίας.

Αυτό που μπορούμε να εξάγουμε από τα στοιχεία αυτά, είναι πως ενώ οι επισκέπτες που επέλεγαν την Κύπρο πολλαπλασιάζονταν, ο αριθμός που επέλεγε να ταξιδέψει στο νησί μέσω της θάλασσας ήταν σχεδόν στάσιμος.

Αφίξεις αναχωρήσεις από Λιμάνι Αμμοχώστου. 

Το Λιμάνι Αμμοχώστου αν και παραδοσιακά δεν φημιζόταν για την επιβατική του κίνηση αυτό άρχισε να αλλάζει στις τελευταίες χρονιές λειτουργίας του. Αυτό που κατάφερε ήταν να πάρει την πρωτιά από το Λιμάνι Λεμεσού, χωρίς όμως να αλλάξει την κατάσταση που επικρατούσε, όπου οι ταξιδιώτες επέλεγαν να ταξιδεύουν από αέρος.

Στο Λιμάνι Αμμοχώστου τον Ιούνιο του 1971 είχαμε 277 αφίξεις και 411 αναχωρήσεις. Σε αντίθεση με το Λιμάνι Λεμεσού όπου οι αφίξεις έφτασαν τις 1.882 και οι αναχωρήσεις στις 1.206.

Η κατάσταση αρχίζει να αλλάζει το 1973 όπου πλέον το Λιμάνι Αμμοχώστου ξεπερνά κατά πολύ σε επιβατική κίνηση αυτό της Λεμεσού. Συγκεκριμένα οι αφίξεις στο Λιμάνι της Αμμοχώστου από τον Απρίλιο μέχρι τον Ιούνιο του 1973 άγγιξαν συνολικά τις 12.804 ενώ στο Λιμάνι Λεμεσού έφτασαν τις 8.402.

Τον Ιούνιο του 1974 οι αφίξεις στο Λιμάνι Αμμοχώστου έφτασαν τις 2.205 και οι αναχωρήσεις στις 2.137. Στο Λιμάνι Λεμεσού οι αφίξεις έφτασαν τις 993 και οι αναχωρήσεις τις 931.

Η λειτουργία του Λιμανιού της Αμμοχώστου σταμάτησε το 1974. Η Κυπριακή οικονομία δέχθηκε τεράστιο πλήγμα στην οικονομία της, καθώς έχασε το μεγαλύτερο της εμπορικό λιμάνι που αναπτυσσόταν ραγδαία, το μοναδικό της αεροδρόμιο αλλά και τους δύο κορυφαίους προορισμούς του νησιού, την Αμμόχωστο και την Κερύνεια.

Από το 1974 μέχρι και σήμερα το κυριότερο Λιμάνι του νησιού είναι αυτό της Λεμεσού

Πληροφορίες: Αρχή Λιμένων, Στατιστική Υπηρεσία.