Βαρωσιώτης και ο ίδιος, ο νέος Γενικός Εισαγγελέας καλείται στο αμέσως επόμενο διάστημα να αναζητήσει λύση και να γνωματεύσει για το περίπλοκο θέμα της Αμμοχώστου. Τόσο η κυβέρνηση όσο και οι ίδιοι οι Βαρωσιώτες περιμένουν τον Γιώργο Σαββίδη να τοποθετηθεί στο επίμαχο ζήτημα των προσφυγών και των καταγγελιών σε βάρος της Τουρκίας. 

Σήμερα υπάρχουν δύο διαφορετικές προσεγγίσεις επί του θέματος των προσφυγών από τους Αμμοχωστιανούς.

Προσεγγίσεις που ως ένα βαθμό αλληλοσυγκρούονται κάτι που δείχνει ότι η όποια επιλογή υπάρξει έχει και τα θετικά και τα αρνητικά. Επιλογές που ενδεχομένως θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους και τον πολιτικό αντίκτυπο, γιατί προηγούμενες ανάλογες κινήσεις δεν έφεραν τα αποτελέσματα που κάποιοι ήλπιζαν ότι θα πετύχουν. 

Η μια πλευρά υποστηρίζει τις μαζικές προσφυγές όσων έχουν ακίνητη περιουσία στην κλειστή περιοχή των Βαρωσίων. Προσφυγές που θα καταχωρηθούν ενώπιον της «επιτροπής ακίνητης περιουσίας» στα κατεχόμενα. Η άλλη πλευρά υποστηρίζει πως μια ανάλογη κίνηση δεν θα επιφέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Αντίθετα, εκτιμάται, ότι θα περιπλέξει ακόμα περισσότερα τα πράγματα κυρίως σε πολιτικό επίπεδο, και ειδικά σε σχέση με τις προοπτικές επίλυσης του Κυπριακού.

Η ιδιαιτερότητα της πόλης

Το θέμα της Αμμοχώστου ξεκινά από μια ιδιαιτερότητα που δεν υπάρχει σε καμιά άλλη από τις κατεχόμενες – από την Τουρκία – περιοχές της Κύπρου. Η περίκλειστη περιοχή των Βαρωσίων έχει χαρακτηριστεί ως στρατιωτική ζώνη και έχει από το 1974 καταστεί μη προσβάσιμη, εκτός εάν δοθεί άδεια από τον τουρκικό στρατό. Η συγκεκριμένη περιοχή χαρακτηρίστηκε «κλειστή» λόγω ακριβώς της απαγόρευσης που επέβαλε ο τουρκικός στρατός. Η ιδιάζουσα περίπτωση της Αμμοχώστου είχε και τον ανάλογο πολιτικό αντίκτυπο. Αυτό είναι το πρώτο δεδομένο που πρέπει κάποιος να λάβει υπόψη του συζητώντας για την Αμμόχωστο.

Σύμφωνα λοιπόν με την πρώτη άποψη, εάν οι Βαρωσιώτες κινηθούν μαζικά προς την «επιτροπή ακίνητης περιουσίας» τότε η Τουρκία και το κατοχικό καθεστώς – η υποτελής στην Τουρκία διοίκηση, όπως αναφέρεται στις αποφάσεις του ΕΔΑΔ – θα αναγκαστούν να αλλάξουν την έως τώρα στάση τους στο θέμα της κλειστής περιοχής. Εκτιμάται πως εάν υπάρξουν μαζικές προσφυγές ενώπιον της «επιτροπής ακίνητης περιουσίας» θα δημιουργηθεί ανάλογη πίεση τόσο προς την κατεύθυνση της Τουρκίας όσο και προς το κατοχικό καθεστώς. Επί του συγκεκριμένου εκφράζεται η άποψη ότι μέσω αυτής της οδού θα ασκηθεί πίεση προς την κατεύθυνση της Τουρκίας να αποχαρακτηρίσει την περιοχή ως στρατιωτική ζώνη. 

Πιστεύεται πως εάν περάσει η κλειστή περιοχή στον έλεγχο του κατοχικού καθεστώτος τότε αυτό δεν θα έχει άλλη επιλογή από του να πάρει αποφάσεις μέσω της «επιτροπής ακίνητης περιουσίας» για το ιδιοκτησιακό καθεστώς των περιουσιών στα Βαρώσια. Την κλειστή περιοχή των Βαρωσίων, να σημειωθεί, δεν την διεκδικούν μόνο οι Ελληνοκύπριοι νόμιμοι ιδιοκτήτες περιουσιών. Από το 2005 μπήκε στο «παιχνίδι της διεκδίκησης» και το βακουφικό ίδρυμα Εβκάφ. Το εν λόγω ίδρυμα υποστηρίζει με έγγραφα αμφιβόλου γνησιότητας ότι η κλειστή περιοχή της Αμμοχώστου (σχεδόν την ολότητά της) είναι βακουφική και δεν έχουν δικαιώματα οι Ελληνοκύπριοι. Το Εβκάφ είχε καταφέρει κατά τη συγκεκριμένη χρόνιά να εξασφαλίσει δήλωση του «δικαστηρίου» Αμμοχώστου που το εμφανίζει ως ιδιοκτήτη των περιουσιών, παρόλο που έκτοτε, με νέα «απόφασή» του, το «ανώτατο» δικαστήριο των κατεχομένων ανέτρεψε τη λογική αυτή σε σχέση με την μεταχείριση περιουσιών που διεκδικεί το Εβκαφ.

Εκτιμάται πως μέσω της οδού των προσφυγών το θέμα θα αρθεί ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων το οποίο θα αποφανθεί, μέσω απόφασης για το εάν η «επιτροπή ακίνητης περιουσίας» λειτουργεί αποτελεσματικά ή όχι, εάν οι περιουσίες στην κλειστή περιοχή των Βαρωσίων ανήκουν στους Ελληνοκύπριους πρόσφυγες που τις εγκατέλειψαν το 1974 λόγω της τουρκικής εισβολής, ή ανήκουν στο Εβκάφ. 

Η άλλη άποψη…

Στην αντίπερα όχθη υπάρχει η άλλη νομική άποψη που είναι εξίσου ισχυρή. Το πρώτο που σημειώνεται είναι πως η «επιτροπή ακίνητης περιουσίας» σ’ όλες σχεδόν τις αποφάσεις της, η θεραπεία που έδωσε σε προσφυγές Ελληνοκυπρίων ήταν αυτή της αποζημίωσης και όχι της αποκατάστασης. Σύμφωνα με την συγκεκριμένη άποψη αυτό, δηλαδή η αποζημίωση, είναι έτσι κι αλλιώς το μάξιμουμ που θα μπορέσουν να πετύχουν οι Ελληνοκύπριοι που θα καταφύγουν στην «επιτροπή» για περιουσίες τους στην κλειστή περιοχή των Βαρωσίων, αφού η περιοχή αυτή είναι «στρατιωτική» και η «επιτροπή ακίνητης περιουσίας» δεν έχει τη δυνατότητα να αποφασίζει για αποκατάσταση εντός «στρατιωτικών περιοχών». 

Εκφράζεται δηλαδή η ισχυρή θέση ότι εφόσον η περιοχή αυτή συνεχίζει να παραμένει υπό το καθεστώς της στρατιωτικής ζώνης τότε καθίσταται αδύνατο να ζητηθεί αποκατάσταση περιουσίας. Σύμφωνα με την εν λόγω νομική άποψη, κάποιος δεν μπορεί να ζητήσει αποκατάσταση επί «στρατιωτικών περιοχών». Παράλληλα σημειώνεται ότι η αποζημίωση που δίνεται από την «επιτροπή» αφορά μόνο την απώλεια χρήσης. 

Σ’ ότι αφορά τις πολιτικές προεκτάσεις εάν προχωρήσουν οι μαζικές προσφυγές αυτές εκτιμάται ότι θα ενισχύσουν την προσπάθεια του Ερσίν Τατάρ [λεγόμενου «πρωθυπουργού» του κατοχικού καθεστώτος] η συγκεκριμένη περιοχή να δοθεί στη λεγόμενη «τουρκική δημοκρατία βόρειας Κύπρου», για εγκατάσταση και οικονομική εκμετάλλευση. Βάσει του σχεδιασμού Ερσίν Τατάρ εάν η περιοχή αυτή περιέλθει στην «κυριαρχία» του κατοχικού καθεστώτος τότε, η «επιτροπή ακίνητης περιουσίας» θα μπορεί να εξετάσει αιτήματα των «παλαιών ιδιοκτητών» [όπως ο ίδιος αποκαλεί τους νόμιμους Ε/Κ κατοίκους της πόλης] για αποκατάσταση εντός της περίκλειστης περιοχής, οπότε η περιοχή θα «ανοίξει», για όσους επιθυμούν να επιστρέψουν υπό διοίκηση της «ΤΔΒΚ».

Στο παρελθόν είχε εκφραστεί η εκτίμηση ότι αυτό που έχει κατά νου το κατοχικό καθεστώς είναι να προχωρήσει σε μερική αποκατάσταση κάποιων περιουσιών. Κυρίως προς την κατεύθυνση εκείνων των περιουσιών που θα μπορούσα να αποτελέσουν πόλο έλξης για επενδύσεις [εξ’ου και οι δηλώσεις του περί της δυνατότητας η Αμμόχωστος να μετατραπεί στο Λας Βέγκας ή στη Σιγκαπούρη της Μεσογείου].  

Οι νομικές απόψεις που έχει ενώπιόν του και ο νέος Γενικός Εισαγγελέας, σ’ ότι αφορά το θέμα των περιουσιών της Αμμοχώστου δεν είναι μερικές δεκάδες λέξεις όπως τις περιγράψαμε σε αδρές γραμμές. Πρόκειται για πολυσέλιδες απόψεις στηριγμένες σε νομικά επιχειρήματα. 

Ζυγίζοντας τα συν και τα πλην κανείς δεν μπορεί να παραλείπει ένα βασικό παράγοντα, που είναι ο ίδιος ο ιδιοκτήτης της περιουσίας. Αυτός είναι που έχει και τον τελικό λόγο και θα πάρει της αποφάσεις τους. Γιατί μπορεί να υπάρχουν ισχυρά νομικά επιχειρήματα εκατέρωθεν που να υποδεικνύουν σε κάποιο την κατεύθυνση την οποία οφείλει να κινηθεί και σίγουρα υπάρχουν πολιτικές παράμετροι γνωστές σε όλους. Όμως εκείνος που έχει το αναφαίρετο δικαίωμα να αποφανθεί εάν θα προχωρήσει σε μια προσφυγή ή όχι είναι ο ιδιοκτήτης της ακίνητης περιουσίας. Αυτός έχει τον τελευταίο και καθοριστικό λόγο και θα αυτός θα ζυγίζει τα πράγματα και θα αποφασίσει για το βήμα που θα κάνει. 

Δεν ήταν ποτέ εύκολο ζήτημα…

Η Αμμόχωστος δεν ήταν ποτέ ένα εύκολο ζήτημα σ’ ότι αφορά την πολιτική του διαχείριση. Η Κυπριακή Δημοκρατία παρά τα ισχυρά ψηφίσματα που έλαβε σε επίπεδο Ηνωμένων Εθνών δεν κατάφερε ποτέ μέχρι σήμερα να εφαρμοστούν έστω και κατά το ελάχιστο. Η άρνηση της Τουρκίας δεν επέτρεψε να γίνει η όποια κίνηση προς την κατεύθυνση της αλλαγής του καθεστώτος που ισχύει από το 1974, δηλαδή η πόλη να παραμένει κλειστή ως στρατιωτική ζώνη.
Το κατοχικό καθεστώς επιχείρησε κατά διαστήματα να κάνει κινήσεις προς την κατεύθυνση του ανοίγματος της πόλης. Παρά τις ανακοινώσεις που είχαν γίνει φαίνεται πως και στα κατεχόμενα έχουν αντιληφθεί την περιπλοκότητα του ζητήματος ακόμα και σε πολιτικό επίπεδο.

Η τελευταία τοποθέτηση του Κουντρέτ Οζερσάι αποδεικνύει την δυσκολίες του εγχειρήματος. Απαντώντας στο Τατάρ ο Οζερσάι ανέφερε: «Είναι πολύ εύκολο για ορισμένους να κάνουν δηλώσεις. Όμως όταν εκλεγείτε πρόεδρος αυτού του κράτους και έρθετε σε επαφή με τα Ηνωμένα Έθνη και με άλλα κράτη, με την Οργάνωση Ισλαμικής Συνεργασίας και την ΕΕ για να δείτε τις διεθνείς διαστάσεις αυτού του έργου, πώς μπορεί να τεθεί σε εφαρμογή σε βάθος χρόνου, ποια βήματα θα μπορούσαν να γίνουν για να μην παρεμποδιστεί και απορριφθεί από τη διεθνή κοινότητα, και ποια βήματα θα μπορούσαν να γίνουν για να γίνει αποδεκτή από άλλες χώρες η διαμονής σας σε μια στρατιωτική περιοχή, τότε έχετε δικαίωμα να μιλάτε».

Πολιτική διελκυστίνδα

Το θέμα του ανοίγματος της Αμμοχώστου βρέθηκε στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας πριν από ένα χρόνο όταν ο Κουντρέτ Οζερσάι, επιχειρώντας να κερδίσει πόντους στα πολιτικά πράγματα των κατεχομένων, προχώρησε σε κινήσεις με φόντο το άνοιγμα της κλειστής περιοχής. Μετά από μια σειρά δηλώσεων ο λεγόμενος «υπουργός εξωτερικών» του κατοχικού καθεστώτος μετέβη με συνοδεία μιας ομάδας δημοσιογράφων στην κλειστή περιοχή των Βαρωσίων. 

Στη συνέχεια άρχισε ένα πρωτοφανές σόου από πλευράς Οζερσάι, ο οποίος προσκαλούσε Τούρκους υπουργούς και διάφορους άλλους αξιωματούχους για να επισκεφθούν την Αμμόχωστο και απ’ εκεί να κάνουν δηλώσεις σχετικά με το άνοιγμα της πόλης. Προφανείς οι στόχοι του Οζερσάι, να καταφέρει να γίνει ο εκλεκτός της Άγκυρας στις «εκλογές» για την ανάδειξη νέου ηγέτη των Τουρκοκυπρίων. 

Στην πορεία ο Κουντρέτ Οζερσάι βρήκε αντίπαλο στη μάχη των «εκλογών» αφού ο Ερσίν Τατάρ εμφανίστηκε να έχει αυτός το πάνω χέρι σ’ ότι αφορά τις επιλογές της Τουρκίας για την ηγεσία των κατεχομένων. Βγαίνοντας από την καραντίνα της πανδημίας το θέμα της Αμμοχώστου ήταν αυτό που έφερε τους δύο συνεργάτες στην λεγόμενη «κυβέρνηση» του κατοχικού καθεστώτος βρίσκονται σε σύγκρουση. 

Αρχικά ο Ερσίν Τατάρ επισκεπτόμενος την περιοχή Αμμοχώστου διαμήνυσε ότι «θα ανοίξουν τα Βαρώσια». Είπε ότι πολιτική της «κυβέρνησης» του είναι να ανοίξουν το κλειστό τμήμα της πόλης «για να μπορούν να επιστρέψουν οι νόμιμοι ιδιοκτήτες του, τόσο Ελληνοκύπριοι όσο και ξένοι». Σημείωσε ακόμα το οικονομικό όφελος που θα προκύψει από το άνοιγμα της πόλης.

Η τοποθέτηση του Τατάρ ήταν καθαρά προεκλογική, όπως άφησε να διαφανεί με τα όσα είπε ο Κουντρέτ Οζερσάι την επομένη με γραπτή του ανακοίνωση. Σύμφωνα με τον Οζερσάι οι τοποθετήσεις Τατάρ δεν ήταν παρά μια προεκλογική αναφορά χωρίς ουσιαστικό περιεχόμενο αφού είχε «αποστηθίσει δύο-τρεις προτάσεις και τις είπε».

Πηγή: Φιλελεύθερος