Πάνω από 100.000 εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα και πάνω από 25.000 μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις βρίσκονται ξανά από χθες επί ξύλου κρεμάμενοι, με τον φόβο τι θα φέρει η επόμενη μέρα.

   Ρεπορτάζ: Θεανώ Θειοπούλου  / Φιλελεύθερος 

Το lockdown, που ισχύει από χθες μέχρι και τις 31 Ιανουαρίου, δοκιμάζει ξανά τις αντοχές επιχειρήσεων, εργαζομένων και δημόσιων οικονομικών. Βασικοί τομείς της επιχειρηματικής δραστηριότητας έχουν σβήσει τις μηχανές. Την ίδια ώρα που χάνεται προστιθέμενη αξία από την οικονομία με το κλείσιμο του λιανικού εμπορίου και ο ευρύτερος τουριστικός τομέας από τον Μάρτιο του 2020 έχει κατεβάσει ρολά, οι κατασκευές συνεχίζουν να λειτουργούν διατηρώντας στη ζωή ένα σημαντικό κομμάτι της οικονομίας.

 Για να αντιμετωπιστούν μερικώς τα προβλήματα,  οκτώ σχέδια παρουσίασε η υπουργός Εργασίας Ζέτα Αιμιλιανίδου με ένα κόστος γύρω στα 130 εκατ. ευρώ. Αφορούν στην παροχή επιδομάτων για την κάλυψη μισθολογικού κόστους για επιχειρήσεις με πλήρη και μερική αναστολή εργασιών. Καλύπτουν μεταξύ άλλων ξενοδοχεία – τουριστικά καταλύματα, επιχειρήσεις συνδεόμενες με τουρισμό και αρκετές ομάδες αυτοτελώς εργαζομένων. Ο υπουργός Οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης παρουσίασε νέο  πακέτο μέτρων στήριξης επιχειρήσεων και αυτοτελώς εργαζομένων. Τα σχέδια αφορούν, κρατική χορηγία για κάλυψη των ενοικίων, δόσεων και άλλων λειτουργικών δαπανών των επιχειρήσεων και αυτοτελώς εργαζομένων, ύψους €200 εκατ.

Στο παρασκήνιο ατύπως διεξάγεται μια μάχη λοιμωξιολόγων και οικονομολόγων. Οι μεν από την πλευρά τους είναι υπέρ των περιοριστικών μέτρων, ώστε να ανακοπεί αποτελεσματικά η μετάδοση του ιού, οι δε οικονομολόγοι φοβούνται τη βαθύτερη ύφεση. Με την εξέλιξη που δείχνει να έχει η πανδημία, η κυβέρνηση υποχρεώνεται εκ των πραγμάτων να λάβει γενναίες αποφάσεις και έκανε τις επιλογές της μεταξύ λοιμωξιολόγων και οικονομολόγων. 

To μεγαλύτερο πλήγμα δέχεται από χθες το λιανικό εμπόριο που αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους εργοδότες του ιδιωτικού τομέα, ο οποίος κατέβασε ρολά μέχρι 31 Δεκεμβρίου. Ο τομέας του χονδρικού και λιανικού εμπορίου αποτελεί τον μεγαλύτερο τομέα τόσο σε προστιθέμενη αξία (ΠΑ), ύψους €1.948 εκατ. το 2017 το οποίο αντιστοιχεί σε 11,2% , όσο και σε απασχόληση, με 67.471 εργαζόμενους ή ως ποσοστό στο σύνολο της απασχόλησης φθάνει το 16,6%. Ο υποτομέας του λιανικού εμπορίου (εξαιρουμένων των αυτοκινήτων και μοτοσυκλετών) αντιστοιχεί περίπου στο 50% της ΠΑ του τομέα του λιανικού και χονδρικού εμπορίου. Η απασχόληση ανέρχεται σε 38.303 άτομα, ή ως ποσοστό στο σύνολο της απασχόλησης φθάνει το 9,4% με σύνολο 9.438 επιχειρήσεων, ενώ το μερίδιο στα κρατικά έσοδα ανέρχεται στο 12%.

Κλειστά θα είναι τα κομμωτήρια /κουρεία/ ινστιτούτα αισθητικής. Απασχολούν γύρω στα 5.484 άτομα σε ένα σύνολο 4.127  επιχειρήσεων, συνεισφέροντας γύρω στο 1% στην προστιθέμενη αξία. Παρά τη μεγάλη σημασία των υπηρεσιών αυτών στην καθημερινή ζωή των πολιτών, η συνεπαγόμενη στενή επαφή μεταξύ πελατών και εργαζομένων αυξάνει τον κίνδυνο για μετάδοση του κορωνοϊού.

Τα γυμναστήρια είναι κλειστά από την 1η Δεκεμβρίου και σύμφωνα με τα στοιχεία το μερίδιο στα κρατικά έσοδα ανέρχεται στο 0,08%.

Ο τομέας που αφορά τέχνες διασκέδαση και ψυχαγωγία αυτός συνεισφέρει 1,7% στην  προστιθέμενη αξία της οικονομίας και απασχολούνται 6.587 άτομα. Παρόλο που δεν είναι από τους σημαντικότερους τομείς από οικονομικής άποψης, συμβάλλει σημαντικά στη ψυχολογία και κοινωνικότητα των πολιτών.

Η προστιθέμενη αξία της κατηγορίας δημιουργικές τέχνες και δραστηριότητες διασκέδασης στις οποίες περιλαμβάνονται τα θέατρα και σινεμά απασχολούν 978 άτομα. Όσον αφορά τα πρακτορεία στοιχημάτων, τομέας  ο οποίος συνεισφέρει 0,9% στην προστιθέμενη αξία και  απασχολεί 1.337 άτομα.

Ο τομέας υπηρεσιών παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης, δηλαδή τα ξενοδοχεία και εστιατόρια, συνεισφέρουν το 7,1% της συνολικής προστιθέμενης αξίας. Ο τομέας απασχολεί γύρω στα 47.134 άτομα, δηλαδή είναι ο 2ος μεγαλύτερος σε αριθμό εργοδοτουμένων και αριθμό επιχειρήσεων. Τα ξενοδοχεία συνεισφέρουν το 4% της συνολικής ΠΑ  και απασχολούν 21.659 άτομα. Η εστίαση, η οποία περιλαμβάνει εστιατόρια, μπαρ και συναφείς υπηρεσίες  συνεισφέρουν το 3,1% της συνολικής ΠΑ, και απασχολεί 25.475 άτομα. Το 71,2% της ΠΑ της εστίασης αφορά εστιατόρια και το 24,6% αφορά μπαρ.

Κρατάνε οι κατασκευές

Ένας μεγάλος τομέας της οικονομίας αυτός των κατασκευών που παραμένει σε λειτουργία τηρώντας τα υγειονομικά πρωτόκολλα.  Αποτελεί επίσης σημαντικό τομέα της κυπριακής οικονομίας, συνεισφέροντας το 5,2% της συνολικής  προστιθέμενης αξίας.. Σημειώνεται ότι, η σημασία του τομέα είναι πολύ μεγαλύτερη εάν ληφθούν υπόψη και οι παρεμφερείς υπηρεσίες που απαιτούνται για τη λειτουργία του. Στον εν λόγω τομέα απασχολούνται γύρω στα 30.187 άτομα (7,4% της συνολικής απασχόλησης), είναι ο δεύτερος τομέας σε αριθμό επιχειρήσεων και το μερίδιο του στα κρατικά έσοδα ανέρχεται στο 16%.