Το ερώτημα που απασχολεί τους συγγενείς αγνοουμένων ως προς το ποιοι βρίσκονται στα κασόνια του ανθρωπολογικού εργαστηρίου της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Έγκωμη εξακολουθεί να παραμένει, με τον προεδρικό Επίτροπο, κ. Φώτη Φωτίου, να παραπέμπει στα οστά που ψεκάστηκαν στο παρελθόν με αποτέλεσμα να μην είναι σε θέση να αναγνωριστούν.

Παράλληλα, υποστηρίζει πως όλα τα δεδομένα δόθηκαν στον τέως εκπρόσωπο της ελληνοκυπριακής πλευράς στη ΔΕΑ, Νέστορα Νέστορος.

 Ωστόσο, ο ίδιος με νέες δηλώσεις του στον «Φ» επιμένει ότι, παρόλον ότι ζητήθηκε από τον προεδρικό Επίτροπο πρόσβαση στο αρχειακό υλικό του εργαστηρίου της Έγκωμης, δεν δόθηκε και διερωτάται γιατί. Ο κ. Νέστορος υποδεικνύει πως, από συνομιλίες/συνεντεύξεις βετεράνων του πολέμου προέκυψαν στοιχεία σχετικά με τον χώρο που διεξήχθησαν μάχες, ποιοι έλαβαν μέρος, ποιοι έπεσαν μαχόμενοι, ποιοι τους περισυνέλεξαν, ενώ στο εργαστήρι υπάρχουν και στοιχεία για το ύψος, την ηλικία κ.λπ. ανθρώπων που σήμερα αναζητούμε και τα οποία στοιχεία θα ήταν χρήσιμα για να καταλήξουμε σε συμπεράσματα ως προς το σε ποιον μπορεί να ανήκει ένα λείψανο που θα εκταφεί, είπε ο κ. Νέστορος.

Διερωτήθηκε επίσης, πώς είμαστε σίγουροι ότι όλοι όσοι θάφτηκαν είναι πραγματικά αυτοί που θεωρούμε ότι είναι, αφού δεν ταυτοποιήθηκαν όλοι. Παρέπεμψε δε στα περίπου 14 λάθη που έγιναν σε ταυτοποιήσεις από το Ινστιτούτο Γενετικής και επέμεινε ότι κυρίως τα ανθρωπολογικά δεδομένα είναι πολύ σημαντικά.

Από την άλλη, τόσο ο προεδρικός Επίτροπος όσο και στελέχη της υπηρεσίας του διαβεβαιώνουν πως, οι ερευνητές του κ. Νέστορος είχαν πρόσβαση ανά πάσα στιγμή στο αρχείο του εργαστηρίου. Τόσο ο Επίτροπος όσο και στελέχη του γραφείου του αναγνώρισαν πως επισήμως δεν δόθηκαν στοιχεία επειδή υπήρχε σχετική γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας και της Επιτρόπου Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, αλλά όπως ανέφεραν χαρακτηριστικά, ερευνητές του κ. Νέστορος μελετούσαν με τις ώρες το αρχειακό υλικό του εργαστηρίου. Ο κ. Φωτίου δεν απέκλεισε επίσης στα κασόνια του εργαστηρίου να βρίσκονται και πεσόντες της τουρκικής εισβολής. 

Φωτίου: Δώσαμε όλα τα δεδομένα

Ο Προεδρικός Επίτροπος, κ. Φώτης Φωτίου, σχολιάζοντας χθεσινό δημοσίευμα του «Φ» υπό τον τίτλο «Βόμβα Νέστορα για αγνοούμενους του 1974», διευκρινίζει τα ακόλουθα:

1. Οι τράπεζες δεδομένων γενετικών και ανθρωπολογικών στοιχείων, που περιέχουν και τα γενεαλογικά δέντρα, που αφορούν όλες τις υποθέσεις Ελληνοκυπρίων και Ελλαδιτών αγνοουμένων και πεσόντων, έχουν εδώ και χρόνια διαβιβαστεί στο Γραφείο του Εκπροσώπου της Ελληνοκυπριακής Κοινότητας στη ΔΕΑ, ο οποίος τις είχε καταθέσει στη ΔΕΑ για τις ανάγκες του προγράμματος της Επιτροπής για εκταφές και αναγνώριση λειψάνων. Το ίδιο ισχύει και με επιπρόσθετα δεδομένα που εξασφαλίζονται από συγγενείς αγνοουμένων και πεσόντων.

2. Όσον αφορά στο Ανθρωπολογικό Εργαστήριο της Κυπριακής Δημοκρατίας, τα μέλη της αρμόδιας Επιτροπής της Βουλής, καθώς και οι Επιτροπές Συγγενών Αγνοουμένων πραγματοποίησαν την τελευταία επίσκεψή τους τον περασμένο Σεπτέμβριο στην παρουσία και λειτουργού του Γραφείου του Ελληνοκύπριου Εκπροσώπου. Κατά την επίσκεψη έτυχαν λεπτομερούς ενημέρωσης και για όλα τα οστά που βρίσκονται στο Ανθρωπολογικό Εργαστήριο. Να σημειωθεί ότι παρόμοια ενημέρωση είχε πραγματοποιηθεί και στο παρελθόν για τις Επιτροπές των Συγγενών Αγνοουμένων, στην οποία παρέστη και λειτουργός του Γραφείου του Ελληνοκύπριου Εκπροσώπου.

3. Τον περασμένο Σεπτέμβριο, είχε αποσταλεί στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής, στο Γραφείο του Ελληνοκύπριου Εκπροσώπου, καθώς και στις Επιτροπές Συγγενών Αγνοουμένων αναλυτική κατάσταση με τις διάφορες κατηγορίες των οστών που υπάρχουν στο Ανθρωπολογικό Εργαστήριο και αφορούν στο πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας στις ελεύθερες περιοχές. Δυστυχώς, όπως όλοι καλά γνωρίζουν, πρόκειται για τα λείψανα του οστεοφυλακίου του Τύμβου της Μακεδονίτισσας, που είχαν τύχει στο παρελθόν ψεκασμού με χημικά και παρά τις προσπάθειές μας σε Κύπρο και εξωτερικό δεν κατέστη δυνατόν μέχρι σήμερα να επιλυθούν τα επιστημονικά προβλήματα. Ασφαλώς και οι προσπάθειές μας συνεχίζονται.

4. Όσον αφορά στις ταυτοποιήσεις που έγιναν στο πλαίσιο του προγράμματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, έγινε επανεξέταση όλων των υποθέσεων. 

5. Όπως επισημαίνεται σε απαντητική επιστολή του Επιτρόπου Προεδρίας στην επιστολή του Ελληνοκύπριου Εκπροσώπου στη ΔΕΑ ημερ. 21.2.2018, στην οποία αναφέρεται το δημοσίευμα της εφημερίδας, πάντοτε υπήρξε και υπάρχει από μέρους του Επιτρόπου Προεδρίας και των λειτουργών του η αναγκαία ανταπόκριση και συνεργασία σε θέματα που αφορούν στο πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας με τον Ελληνοκύπριο Εκπρόσωπο και τους λειτουργούς του Γραφείου του. Ο Επίτροπος Προεδρίας και η Υπηρεσία Αγνοουμένων ήταν και είναι καθημερινά σε πλήρη και ουσιαστική συνεργασία με τους Λειτουργούς του Γραφείου του Ελληνοκύπριου Εκπροσώπου για παροχή οποιωνδήποτε στοιχείων που θα βοηθούσαν και τις προσπάθειες του προγράμματος της ΔΕΑ.

Παραδείγματα που βγάζουν μάτι

Ο κ. Νέστορος έφερε τα εξής δύο παραδείγματα για να καταδείξει ότι επιβάλλεται η πρόσβαση στο αρχείο της Έγκωμης:

• Το 2009 ενημερώθηκε η οικογένεια του Κύπρου Κυπρή ότι βρέθηκαν τα οστά του στο κοιμητήριο Λακατάμιας. Ο πατέρας του δεν δεχόταν να τα παραλάβει και όταν απεβίωσε, ο αδελφός του τους έθαψε μαζί. Το 2017 ύστερα από εκταφή σε περιοχή της Αμμοχώστου βρέθηκε λείψανο το οποίο ταυτοποιήθηκε και ανήκει στον Κύπρο Κυπρή. Ενημερώθηκε ο αδελφός του και ξεθάφτηκε το λείψανο που είχε ταφεί με τον πατέρα του και ξαναθάφτηκε το πραγματικό λείψανο του Κύπρου Κυπρή. Ο κ. Νέστορος διερωτήθηκε σε ποιον ανήκει το λείψανο που υποτίθεται ανήκε στον Κύπρο Κυπρή; Αν κάποιος μελετούσε τις περιστάσεις του θανάτου του Κυπρή, ο οποίος χάθηκε στη Μια Μηλιά, θα κατέληγε στο συμπέρασμα πως ήταν αδύνατο να βρεθεί στο κοιμητήριο Λακατάμιας, είπε ο κ. Νέστορος.

• Η οικογένεια του Δημήτρη Δημητρίου εκλήθη να παραλάβει λείψανο, το οποίο, όπως ελέχθη στους οικείους του, βρέθηκε στο κοιμητήριο Λακατάμιας και του ανήκε. Η οικογένεια αντέδρασε υποδεικνύοντας πως τα ίχνη του παιδιού της χάθηκαν στον Τράχωνα, οπόταν ήταν αδύνατο να του ανήκει το λείψανο που ήθελαν να της παραδώσουν. Μεταγενέστερα το λείψανο του Δημήτρη Δημητρίου εντοπίστηκε σε ομαδικό τάφο στον Τράχωνα και ταυτοποιήθηκε.