Οι μοίρες τους έμελλε να σμίξουν εκείνο το καυτό μεσημέρι της 14^ης Αυγούστου του 1996.

Δύο νέοι που αν και δεν συναντήθηκαν ποτέ στο παρελθόν, οι δρόμοι τους εκείνη την μέρα θα αντάμωναν κάτω από τον φρικτό ήχο των όπλων.

Ο ένας Βρετανός στα 22 με καθήκον τη διατήρηση της ειρήνης και ο άλλος πρόσφυγας από την Αμμόχωστο στα 26, με έγνοια τη δικαίωση, θα άφηναν και οι δύο το αίμα τους πάνω στο ζεστό χώμα της Δερύνειας.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ:REPORTER.COM.CY - Ελίνα Σταματίου

Σε αντίθεση όμως με τον πρώτο που πήρε για κληρονομία ένα παράσημο και μια μόνιμη βλάβη στο πόδι, ο δεύτερος άφησε παρακαταθήκη τη ζωή και τα όνειρα της νιότης του, και πέρασε στο Πάνθεον των ηρώων.

«Οι ζωές πολλών ανθρώπων άλλαξαν μέσα σε εκείνα τα λίγα δευτερόλεπτα τρέλας», λέει στον ΡΕΠΟΡΤΕΡ, ο Τζεφ Χάντσον, ο ένας από τους δύο στρατιώτες της ΟΥΝΦΙΚΥΠ που έπεσαν τραυματισμένοι από τις σφαίρες των Τούρκων στα γεγονότα της Δερύνειας... εκεί που ο Σολωμός Σολωμού θα άφηνε την τελευταία του πνοή, ακολουθώντας στο μακρύ ταξίδι τον ξάδερφό του, Τάσο Ισαάκ, που δυο μέρες νωρίτερα είχε χτυπηθεί μέχρι θανάτου από ένα μπουλούκι Γκρίζων Λύκων.

Στα 44 του σήμερα, οικογενειάρχης και με τρία παιδιά στο Πλίμουθ της Βρετανίας, ο πρώην πυροβολητής των ΗΕ, θυμάται, μάς λέει, εκείνες τις μέρες, «σαν να ήταν χθες». Περιγράφει τις δραματικές στιγμές που οδήγησαν στον θάνατο τον Σολωμό Σολωμού και στον τραυματισμό τον ίδιο και τον συνάδελφό του στην ίδια μονάδα, επίσης Βρετανό, Νιλ Έμερι, ενώ συγκλονίζει μιλώντας μας για τον Τόμι, τον άλλο φίλο του κυανόκρανο, τον άνθρωπο που τράβηξε τον Σολωμού από την φανέλα λίγο πριν σκαρφαλώσει στον ιστό χωρίς να καταφέρει να τον σταματήσει, κάτι για το οποίο ένιωθε τύψεις για πολλά χρόνια μετά.

Για το νεαρό στρατιώτη αυτό που τότε φάνταζε σαν μία κίνηση τρέλας, σήμερα όπως μάς λέει είναι κατανοητό, και παραδέχεται πως η θυσία του Σολωμού δεν θα πρέπει να ξεχαστεί ποτέ...

“Ξαφνικά ήρθαν τα πάνω κάτω και ξέσπασε κόλαση…  Είχαμε την κατάσταση υπό έλεγχο, όταν ένας άνθρωπος έσπασε τη γραμμή μας και έτρεξε προς την CFL των Τούρκων”

Τι θυμάσαι από εκείνη την μέρα;

Η ιστορία της 14ης Αυγούστου άρχισε πραγματικά στις 12 Αυγούστου. Η έδρα μου ήταν στη Λευκωσία, στην προστατευόμενη περιοχή των Ηνωμένων Εθνών, στο παλιό εγκαταλελειμμένο αεροδρόμιο. Πήραμε μία κλήση από τις αυστριακές δυνάμεις που φύλασαν τον Τομέα 3 και μας ενημέρωσαν για τη διαδήλωση μοτοσικλετιστών εκείνη την ημέρα. Δεν θυμάμαι τι ώρα πήραμε την κλήση, αλλά ήταν πρωί.
Έπρεπε να μεταβούμε στη Δερύνεια, καθώς υπήρχε τεράστια αναταραχή σε εξέλιξη. Μέχρι να πάμε η κατάσταση είχε γίνει τρομακτική, ήμουν μόνο 22 χρονών και πραγματικά το θέαμα ήταν τρομακτικό.

Σχηματίσαμε μια γραμμή προκειμένου να χωρίσουμε τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές, Ε/κ και Τ/κ. Επικρατούσε πολλή σύγχυση και μόλις είχαμε μάθει ότι κάποιος είχε σκοτωθεί στις μάχες. Δεν μπορώ να θυμηθώ τη σωστή ορθογραφία του ονόματός του, αλλά είμαι βέβαιος, λεγόταν Ισαάκ…

Κάποια στιγμή αργότερα τα πράγματα ηρέμησαν, αλλά εμείς παραμείναμε σε επιφυλακή στον Τομέα 3 στη Δερύνεια. Στις 14 Αυγούστου, μεσημέρι, έφτασε μια ομάδα ανθρώπων, υποθέτω ότι ήταν μέλη της οικογένειας του Ισαάκ, και μας πλησίασαν ζητώντας να εναποθέσουν ένα στεφάνι στο χώρο θανάτου του, και τους το επιτρέψαμε. Μέχρι εκίνη τη στιγμή όλα γίνονταν ειρηνικά. Μάλιστα στο σημείο τοποθετήθηκε και μία σημαία, αλλά τους ζητήσαμε να την αφαιρέσουν καθώς βρισκόταν μέσα στη νεκρή ζώνη.

Ξαφνικά ήρθαν τα πάνω κάτω και ξέσπασε κόλαση. Η κυπριακή αστυνομία άφησε ένα τεράστιο αριθμό διαδηλωτών να περάσει στη νεκρή ζώνη. Εμείς σχηματίσαμε αμέσως μια ανθρώπινη γραμμή για να τους κρατήσουμε μακριά από την πρώτη γραμμή των Τούρκων. Αργότερα μάθαμε ότι μία ομάδα Γκρίζων Λύκων είχε αναπτυχθεί κατά μήκος της δικής τους γραμμής κατάπυσης του πυρός (CFL).

Ωστόσο κανένας τούρκος στρατιώτης ή πολίτης δεν είχε εισέλθει μέχρι εκείνη τη στιγμή στο σημείο της CFL , αλλά Ε/κ διαδηλωτές έριχναν πέτρες και οτιδήποτε έβρισκαν μπροστά τους προς τους Τούρκους.

Σχεδόν είχαμε την κατάσταση υπό έλεγχο, όταν ένας άνθρωπος έσπασε τη γραμμή μας και έτρεξε προς την CFL των Τούρκων.
Πέρασε τα οδοφράγματα και άρχισε να σκαρφαλώνει στον ιστό της τουρκικής σημαίας, προφανώς για να την κατεβάσει, αλλά δεν τα κατάφερε...

Μπορώ να θυμηθώ τον πρώτο πυροβολισμό που ακούστηκε, και όλοι σταματήσαμε και γυρίσαμε για να κοιτάξουμε, αλλά ακολούθησε ένα μεγάλο κύμα ριπών από αυτόματα όπλα… το θυμάμαι σαν να ήταν χθες. Στην αρχή σκέφτηκα ότι απλά έριχναν προειδοποιητικές βολές, αλλά όταν είδα τον Σολωμού να πέφτει από τον ιστό,  σκέφτηκα… “μας πυροβολούν!”. Τότε προσπάθησα να πέσω στο έδαφος και εκείνη τη στιγμή με πέτυχε η σφαίρα.  

“Στην αρχή σκέφτηκα ότι απλά έριχναν προειδοποιητικές βολές, αλλά όταν είδα τον Σολωμού να πέφτει από τον ιστό,  σκέφτηκα… ‘μας πυροβολούν!’” 

Στο σημείο που βρισκόσουν είδες τον Σολωμού όταν πέρασε τον κλοιό και έτρεξε προς τη σημαία;

Ναι, με βάση την εκπαίδευσή μας, μια ομάδα αντρών σχηματίζει ανθρώπινη γραμμή που κρατά μακριά το πλήθος. Απο πίσω μας υπάρχει μια δεύτερη ομάδα ανθρώπων (catchers) που είναι έτοιμοι να εμποδίσουν όποιον περάσει τη γραμμή μας. Η τακτική αυτή συνήθως λειτουργεί καλά.

Σε κάποια στιγμή υπήρξε ένας στρατιώτης των Η.Ε. που προσπάθησε να σταματήσει τον Σολωμού, τραβώντας τον από τη φανέλα, τον ήξερες, μιλήσατε μετά τα γεγονότα;

Ναι, ο Τόμι, πάντα ένιωθε τύψεις που δεν κατάφερε να τον εμποδίσει από το να σκαρφαλώσει στον ιστό… αλλά βλέπετε, είμαστε εκπαιδευμένοι να μην ερχόμαστε σε σωματική αντιπαράθεση με πολίτες, γιατί θα βρούμε τον μπελά μας.
 
Όταν σε πυροβόλησαν το κατάλαβες ή έχασες τις αισθήσεις σου;

Το κατάλαβα αμέσως, δεν λυποθύμησα.
 
Τι σκεφτόσουν τα πρώτα δευτερόλεπτα μετά τον πυροβολισμό;

Ήμουν πολύ μπερδεμένος και φοβισμένος, δεν ήξερα πόσο πολύ είχα χτυπηθεί, ήξερα όμως ότι ήταν άσχημα τα πράγματα γιατί πονούσα φρικτά.

Νιώθεις άσχημα να βλέπεις φωτογραφίες ή βίντεο από εκείνη την μέρα;

Δεν με πειράζει να μιλάω γι 'αυτό. Ξέρεις, μόλις πριν από λίγα χρόνια ανακάλυψα ότι υπήρχαν βίντεο στο YouTube από τα επεισόδια.
Ακόμα έχω πολλά προβλήματα από τον τραυματισμό μου, έτσι δεν είναι κάτι που μπορώ να ξεχάσω.

 
“Πάντα ήμουν πολύ θυμωμένος που έχασα τα πάντα, την καριέρα μου και ένα μεγάλο μέρος της ζωής μου, και κανείς δεν πλήρωσε”

 
Πού σε πυροβόλησαν;

Αν δείτε και στα πλάνα, ήμουν με την πλάτη στον σκοπευτή και αμέσως γονάτισα και έσκυψα κάτω, εκείνη τη στιγμή η σφαίρα με βρήκε στο αριστερό μου άκρο, και συγκεκριμένα στο μηρό στο πλάι. Ο μηρός μου ήταν παράλληλα στο έδαφος καθώς πέρασε η σφάιρα.
 
Αν δεν κάνω λάθος υποβλήθηκες σε επέμβαση αμέσως μετά;

Ναι έκανα πολλές χειρουργικές επεμβάσεις από τότε.
 
Ξέρεις ποιος σε πυροβόλησε;

Όχι, κανείς δεν ανέλαβε την ευθύνη και κατά τη διάρκεια της έρευνας η κατοχική πλευρά δεν συνεργάστηκε καθόλου. Έτσι ούτε έμαθα, ούτε έγινε τίποτα…

Πώς νιώθεις που κανένας από τους ενόχους δεν οδηγήθηκε στη δικαιοσύνη;

Πάντα ήμουν πολύ θυμωμένος που έχασα τα πάντα, την καριέρα μου και ένα μεγάλο μέρος της ζωής μου, και κανείς δεν πλήρωσε, αλλά υποθέτω ότι αν συνέβαιναν αυτά σήμερα, τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά.

Ο πυροβολισμός μου προκάλεσε τεράστια νευρική βλάβη στο σημείο, και αυτό ουσιαστικά με καταδίκασε σε έναν συνεχή πόνο. Αυτή τη στιγμή εν μέρει είμαι ανάπηρος και αγωνίζομαι να αντεπεξέλθω στις καθημερινές υποχρεώσεις με τη βοήθεια παυσίπονων, αλλά είναι δύσκολο γιατί ο πόνος είναι δυνατός και συνεχόμενος.

Στο στρατό έμεινα μέχρι τον Νοέμβριο του 1999, Μετά από 3 χρόνια φυσιολογίας και πλαστικών επεμβάσεων έμαθα να περπατάω και πάλι κανονικά. Ωστόσο μετά τα τρία χρόνια ο στρατός με αποδέσμευσε, καθώς δεν ήμουν σε θέση, λόγω του τραυματισμού, να εκτελώ κανονικά τα καθήκοντά μου.

Από τότε μέχρι σήμερα κάνω πρόσκαιρες δουλειές από εδώ κι από εκεί, αλλά με περιορισμούς λόγω του καθημερινού πόνου. Η ζωή είναι αρκετά δύσκολη.

 
«Κοιτάζοντας πίσω τώρα μπορώ να καταλάβω την πράξη του Σολωμού. Η θυσία του δεν πρέπει να ξεχαστεί...»

 
Τι πιστεύεις σήμερα 22 χρόνια μετά για τον Σολωμού;

Οι ζωές πολλών ανθρώπων άλλαξαν μέσα σε εκείνα τα λίγα δευτερόλεπτα τρέλας. Εγώ ήμουν μόλις 22 ετών και για να είμαι ειλικρινής δεν ήξερα πολλά τότε για την ιστορία και τους αγώνες που είχαν περάσει και περνούσαν οι Ε/κ. Κοιτάζοντας πίσω τώρα, μπορώ να καταλάβω την πράξη του Σολωμού. Η θυσία του δεν πρέπει να ξεχαστεί...

*Η παρούσα συνέντευξη δημοσιεύθηκε για πρώτη στον Reporter τον περασμένο Απρίλιο. Την επαναδημοσιεύουμε σήμερα  με αφορμή την πορεία μνήμης Ισαάκ-Σολωμού που ξεκίνησε από χθες, καθώς και των ετήσιων μνημοσύνων των δύο ηρώων που θα τελεστούν αύριο.