«Επειδή δεν υπήρχε σχολικό κτήριο να στεγάσει τα προσφυγόπουλα στον καταυλισμό με τα χιλιάδες αντίσκηνα στο δάσος της Άχνας, το υπουργείο Παιδείας σκέφτηκε να στήσει αντίσκηνα στην αυλή του Δημοτικού Σχολείου στην Ξυλοτύμπου και να τα μετατρέψει σε σχολικές τάξεις. Έκανε κρύο τον χειμώνα και ο άνεμος με τη βροχή ανησυχούσαν τα μαθητάκια σαν φυσούσε με μανία. Τα βράδια, επειδή δεν είχαμε ρεύμα στον καταυλισμό, διαβάζαμε με τις λάμπες κηροζίνης σε αντίσκηνα και παράγκες. Ήταν δύσκολοι καιροί και γεμάτοι βάσανα για τους γονείς και τα παιδιά εκείνης της εποχής. Μα, βλέπετε παιδιά μου, παρά τις κακουχίες προκόψαμε. Και κάναμε το Δασάκι της Άχνας, ένα μικρό, όμορφο χωριό. Και δεν ξεχάσαμε ποτέ, ούτε την Άχνα, ούτε τα κατεχόμενα, αλλά ούτε και την εποχή που ήμασταν πρόσφυγες.» 

Αυτή είναι μόνο μια από τις πολλές ιστορίες προσφυγιάς που από χθες αφηγούνται οι Αχνιώτες στα παιδιά των σχολείων που επισκέπτονται το θεματικό πάρκο προσφυγιάς που στήθηκε στο κέντρο του συνοικισμού, στο πλαίσιο των τριήμερων εκδηλώσεων «Παγκύπριο Συναπάντημα Προσφύγων». Σύμφωνα με τον κοινοτάρχη Νίκο Βάσιλα, χθες ήταν προγραμματισμένο να προσέλθουν στην εκδήλωση πέραν των 600 μαθητών, ενώ το πιο απομακρυσμένο σχολείο που αναμενόταν ήταν από την Κοκκινοτριμυθιά. Χωρίς να υπολογίζονται οι πολλές δεκάδες επισκέπτες από περιοχές της Κύπρου που μετέβησαν με δικά τους οχήματα στο Δασάκι Άχνας, για να επισκεφθούν τον χώρο της εκδήλωσης.

Ανάμεσα στα εκθέματα, συγκινεί το τρακτέρ του Πασχάλη Μούζουρου από την Άχνα με την καρότσα, το οποίο χρησιμοποιήθηκε από την οικογένεια του ως μέσο διαφυγής και μεταφοράς κάποιων αντικειμένων πρώτης ανάγκης, τον Αύγουστο του 1974 όταν οι Τούρκοι εισέβαλαν στο χωριό. Στον χώρο του τρακτέρ φιλοξενούνται επίσης φωτογραφίες που απεικονίζουν σκηνές της καθημερινότητας των πρώτων ημερών του 1974, όταν δεκάδες προσφυγικές οικογένειες μετέτρεψαν τις καρότσες των τρακτέρ σε πρόχειρα δωμάτια για να κοιμίζουν μικρά παιδιά και βρέφη. 

Ένα μικρό παιδάκι από την Ξυλοτύμπου συγκίνησε όλους όταν κάποια στιγμή και ενώ παρακολουθούσε την ξενάγηση στο πάρκο από τον κοινοτάρχη Νίκο Βάσιλα, είπε στις δασκάλες του τα εξής: «Τώρα κατάλαβα γιατί όταν η γιαγιά μου βλέπει εικόνες από πρόσφυγες και πόλεμο στην τηλεόραση, κλαίει». Εκείνη τη στιγμή, ο κ. Βάσιλας εξηγούσε στα παιδιά του Δημοτικού Σχολείου Ξυλοτύμπου τις αντίξοες συνθήκες κάτω από τις οποίες τα προσφυγόπουλα το 1974 στο Δασάκι έκαναν μπάνιο σε πρόχειρες σκηνές από ρούχινες σακούλες, εκτεθειμένα στις καιρικές συνθήκες. Και τους έλεγε ταυτόχρονα ότι ο βρετανικός στρατός έστησε συνεργεία παροχής συσσιτίου στους πρόσφυγες. Σερβίροντας συχνά ένα χυλό που δεν άρεσε στα μωρά, αλλά τον έτρωγαν, αφού δεν υπήρχε και κάτι άλλο να φάνε. 

Στο αντίσκηνο προβολής σκηνών από το ντοκιμαντέρ «Αττίλας 1974» του Μιχάλη Κακογιάννη, που γυρίστηκε σε μεγάλο μέρος του στο Δασάκι Άχνας τον χειμώνα του 1974, τα παιδιά παρακολουθούν με συγκίνηση μεγάλους αλλά και μικρά παιδιά εκείνης της εποχής, να αφηγούνται στην κάμερα και τον δημοσιογράφο Κώστα Σερέζη, τις δυσκολίες με τις οποίες ζούσαν στον καταυλισμό, αλλά και τον διακαή τους πόθο να επιστρέψουν πίσω στα χωριά τους. 

Θεματικό πάρκο με ιστορικά εκθέματα

Παιδικά ρουχαλάκια και παπουτσάκια που μοίραζε ο Ερυθρός Σταυρός και έστελνε ο λαός της Ελλάδας και διασώζονται πλέον από το Δημοτικό Σχολείο και την κοινότητα Άχνας ως ιστορικά αντικείμενα, εκτίθενται επίσης στα αντίσκηνα που στήθηκαν στο πάρκο προσφυγιάς. Όπως επίσης άλλα αντικείμενα, καζάνια, μαγειρικά σκεύη, ντιβάνια εκστρατείας, κ.λπ. που χρησιμοποιούσαν οι πρόσφυγες. Που αξίζει να αναφερθεί ότι για μήνες μετά το 1974 μαγείρευαν σε σκεύη που έβαζαν στα κάρβουνα ή στη φλόγα πρόχειρων ανθρακιών που άναβαν. 

Το πρόχειρο νοσοκομείο εκστρατείας, ο Σταθμός Μέριμνας Προσφύγων, το αντίσκηνο – μαγειρείο, όλα σε αντίσκηνα που έστησαν οι Αρχές των Βρετανικών Βάσεων και είναι παρόμοια αυτών που στήθηκαν και το 1974, είναι επίσης μέρη του θεματικού πάρκου που προκαλούν ενδιαφέρον στους μικρούς και τους μεγάλους επισκέπτες. 

Το Κοινοτικό Συμβούλιο Άχνας, με τη συμπαράσταση εθελοντριών και εθελοντών κατοίκων της κοινότητας, φρόντισαν για την πλήρη ενημέρωση όσων θα βρεθούν στο χώρο του πάρκου προσφυγιάς σήμερα Πέμπτη και αύριο Παρασκευή. Επίσης, όλοι οι επισκέπτες με την είσοδο τους στο πάρκο λαμβάνουν ένα μικρό αναμνηστικό δωράκι, αποτελούμενο από κλαδί ελιάς και μια μικρή καρτούλα ως ενθύμιο για την επίσκεψη τους στο πρώτο «Συναπάντημα Προσφύγων» στο Δασάκι Άχνας. Επίσης, στο τέλος της ξενάγησης προσφέρεται ένα κυπελάκι με ρυζόγαλο που φτιάχνουν επί τόπου Αχνιώτισσες και άλλες γυναίκες πρόσφυγες του συνοικισμού. Κι αυτό, ως ανάμνηση του «ρυζόγαλου με το γάλα το ζαχαρούχο», που προσφερόταν ως γλυκό επιδόρπιο ή και πρόγευμα στα παιδιά του συνοικισμού στο πρώτο προσφυγικό Δημοτικό Σχολείο και Νηπιαγωγείο που λειτούργησαν στο Δασάκι. 

ΠΗΓΗ: ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ