Υπάρχει συζήτηση για την περιφραγμένη πόλη της Αμμοχώστου (Βαρώσι). Είναι ένα πολύ μεγάλο θέμα για τους Ελληνοκύπριους και έχει επίσης γίνει αντικείμενο των εκλογών στα κατεχόμενα. Είναι επίσης ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) σε νομικές διαδικασίες εναντίον της Τουρκίας με τη συμμετοχή του ΕΒΚΑΦ.

Βαρωσιώτες!

ΑΡΘΡΟ: Αχιλλέας Δημητριάδης, Δικηγόρος   

> Ιστορία 

Οι Άγγλοι το χειρίζονταν ως τμήμα της αποικιοκρατικής διοίκησης και πώλησαν γη που ανήκε σε βακούφια. 

ΨψΜε νομοθεσία τον Μάιο του 1944 οι Άγγλοι αποδέχτηκαν να πληρώνουν στο ΕΒΚΑΦ ως αποζημίωση στο διηνεκές το ετήσιο ποσό των STG£2.230.

Με τη Συνθήκη Εγκαθίδρυσης του ‘60, στο Παράρτημα U, η Αγγλική Κυβέρνηση (μετά από απαίτηση του ΕΒΚΑΦ της τάξης των STG£4εκατ.) συμφώνησε να πληρώσει το ποσό των STG£1,5εκατ. με αντάλλαγμα την επιβεβαίωση από την Τουρκοκυπριακή Κοινότητα (περιλαμβανομένου του Υψηλού Συμβουλίου του ΕΒΚΑΦ) ότι δεν υπήρχε οποιαδήποτε χρηματική απαίτηση εναντίον της Αγγλικής Κυβέρνησης.

> Ο Νόμος    

Η πρώτη απαίτηση από το ΕΒΚΑΦ για περιουσίες στο Βαρώσι φαίνεται στην υπόθεση Αρέστης – Ξενίδης vs. Τουρκίας (1999) ενώπιον του ΕΔΑΔ.

Η αιτήτρια με βάση το πιστοποιητικό ιδιοκτησίας της Κυπριακής Δημοκρατίας διεκδικούσε αποζημιώσεις για απώλεια χρήσης.

Το Δικαστήριο απέρριψε τις θέσεις του ΕΒΚΑΦ, στο στάδιο του παραδεκτού τον Μάρτιο του 2005, και τελικά επεδίκασε αποζημιώσεις για διαφυγόντα εισοδήματα.

Όμως το ΕΒΚΑΦ είχε επίσης κάνει αίτηση το 2000, στο Επαρχιακό Δικαστήριο Αμμοχώστου της υποτελούς τοπικής διοίκησης, και εξασφάλισε απόφαση τον Δεκέμβριο του 2005, ότι 1.472 τίτλοι στο Βαρώσι που ανήκαν δήθεν στο Βακούφικο του Abdullah Pasa ήταν του ΕΒΚΑΦ (Απόφαση 2005).

Αυτό κατέστη επίδικο θέμα στην υπόθεση KV Mediterranean ενώπιον της Επιτροπής Ακίνητης Ιδιοκτησίας της Τουρκίας στην κατεχόμενη Λευκωσία (ΕΑΙ).

Οι αιτητές κατέθεσαν προσφυγή το 2010 για απώλεια εισοδημάτων από το 1974 καθώς και ανάκτηση της κατοχής της περιουσίας τους.  

Η Επιτροπή Ακίνητης Ιδιοκτησίας αποδέχθηκε το ΕΒΚΑΦ ως ενδιαφερόμενο μέρος και μετά την εξάντληση των εσωτερικών ένδικων μέσων η υπόθεση κατέληξε στο ΕΔΑΔ.

>> Το θέμα

Το θέμα είναι κατά πόσο η ιδιοκτησία των αιτητών στο Βαρώσι έχει επηρεαστεί από την εισβολή το 1974 και τον συνεπακόλουθο έλεγχο που εξασκεί στα κατεχόμενα η Τουρκία, καθώς και την απαίτηση του ΕΒΚΑΦ. 

Όσον αφορά στο πρώτο, τα πράγματα έχουν ξεκαθαρίσει με τις αποφάσεις Λοϊζίδου εναντίον Τουρκίας στο ΕΔΑΔ, όπου η αιτήτρια είναι ακόμη ο νόμιμος ιδιοκτήτης.

Όμως, για να διεκδικήσουν αυτό τους το δικαίωμα για επιστροφή και απώλεια εσόδων πρέπει οι αιτητές να αποδείξουν την ιδιοκτησία τους ενώπιον της Επιτροπής Ακίνητης Ιδιοκτησίας.

Το ερώτημα είναι κατά πόσο τα πιστοποιητικά της Κυπριακής Δημοκρατίας που έχουν αναγνωριστεί από το ΕΔΑΔ ή η Απόφαση 2005 που δίδει δικαιώματα στο ΕΒΚΑΦ θα υπερισχύσει.

Κανονικά οι αποφάσεις του ΕΔΑΔ έχουν προτεραιότητα και υποστηρίζονται από τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών όπως για παράδειγμα το 550 του 1984.

Όμως ερώτημα δημιουργείται σε περίπτωση που η διοίκηση στα κατεχόμενα ανοίξει το Βαρώσι.

Είναι τεράστιας σημασίας το θέμα αυτό, δεδομένου ότι προσπαθούμε να λύσουμε το Κυπριακό στη βάση του σεβασμού των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Δυστυχώς, μόνο ένας μικρός αριθμός υποθέσεων (280) σχετικά με το Βαρώσι έχει καταχωρηθεί στην ΕΑΙ, εάν λάβουμε υπόψη ότι το Βαρώσι αποτελείται από 6.082 τεμάχια. Τα 425 βρίσκονται στο παραλιακό μέτωπο, από το ξενοδοχείο Κωνστάντια μέχρι το Golden Sands.

Αν οι Ελληνοκύπριοι ιδιοκτήτες δεν προσφύγουν στην ΕΑΙ για αποκατάσταση, εμφανώς οι πιθανότητες επιστροφής τους επηρεάζονται δυσμενώς.

Ακόμη ένα θέμα το οποίο αξίζει συζήτησης είναι η μεθοδολογία που θα χρησιμοποιηθεί για τον υπολογισμό της αξίας των περιουσιών σε σχέση με τις αποζημιώσεις που θα επιδικαστούν.  

Από τη μια, η ελληνοκυπριακή πλευρά θεωρεί ότι οι τιμές στην Αμμόχωστο (που βρίσκεται υπό τον έλεγχο της Δημοκρατίας), όπως για παράδειγμα η περιοχή στον Πρωταρά, είναι η βάση.  

Από την άλλη η διοίκηση στα κατεχόμενα θεωρεί ότι οι τιμές στην Αμμόχωστο (που δεν βρίσκεται υπό τον έλεγχο της Δημοκρατίας), όπως για παράδειγμα η περιοχή στη Σαλαμίνα, θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν.

Ποια από τις δύο τιμές θα είναι η βάση της επιδίκασης των αποζημιώσεων;

>>Συμπέρασμα

Η επιστροφή του Βαρωσιού στους κατοίκους του ήταν πάντα μέρος των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και ο φάρος της λύσης.

Δυστυχώς η στασιμότητα στο Κυπριακό έχει επιπτώσεις, με πρώτο το Βαρώσι!

Η καθυστέρηση στις διαπραγματεύσεις έχει σπρώξει τους νόμιμους ιδιοκτήτες να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους και να προσφύγουν στο ΕΔΑΔ εναντίον της Τουρκίας, όπου το ΕΒΚΑΦ συνεχίζει να διεκδικεί το Βαρώσι, ασχέτως του αποικιακού συμβιβασμού.

Εάν οι Βαρωσιώτες επιθυμούν αποκατάσταση των περιουσιών τους, η Επιτροπή Ακίνητης Ιδιοκτησίας φαίνεται να είναι η μόνη οδός προς το ΕΔΑΔ. Εάν αποτύχουν να εξαντλήσουν αυτό το τουρκικό ένδικο μέσο, τότε είναι πολύ πιθανό, σε περίπτωση ανοίγματος του Βαρωσιού –κάτω από τουρκικό έλεγχο– αυτοί να μην μπορούν να ανακτήσουν κατοχή των περιουσιών τους. 

Χρειάζεται λοιπόν σοβαρή σκέψη, συζήτηση και οργάνωση από φορείς, γιατί το Βαρώσι ανήκει στους Βαρωσιώτες!

Πηγή: Φιλελεύθερος