Aπάντηση 152 γιατρών σε Μυρτάνη Πιερή για επιστολή προς ΠτΔ για Εκκλησίες


Απάντηση σε ανάρτηση της Δρ Μυρτάνης Πιερή σε διάφορα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δημοσίευσαν 152 επαγγελματίες υγείας που ζήτησαν να ανοίξουν οι Εκκλησέις. Εκ μέρους των 152, ο Δρ Παναγιώτης Δημητρίου και η Δρ Θεοδώρα Πόζωτου προβαίνουν, όπως αναφέρουν σε «διασαφήνιση της αλήθειας» σχετικά με τα σχόλια της κ. Μυρτάνης Πιερή για την επιστολή των επαγγελματιών υγείας προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και επισημαίνουν τα ακόλουθα:

  1. Όπως αναφέρουμε στο κείμενο μας «..δεν υπάρχει στη βιβλιογραφία οποιοδήποτε επιστημονικό άρθρο, μελέτη ή έρευνα που να αποδεικνύει ότι με τη θεία κοινωνία μεταδίδονται μικρόβια και ιοί.». Πιθανόν εκ παραδρομής ή υπερβάλλοντος ζήλου η κ. Πιερή γράφει ότι εμείς δήθεν είπαμε πως δεν υπάρχει έρευνα που να καταπιάνεται με το θέμα της Θείας Κοινωνίας. Η ελληνική γλώσσα είναι σαφής και αυτό που ξεκάθαρα γράψαμε είναι ότι δεν υπάρχει ερευνητική εργασία με αποτέλεσμά το οποίο να ενοχοποιεί τη Θεία Κοινωνία.
     
  2. Επισυνάπτοντας τη μόνη αξιόπιστη ανασκόπηση από τους Pellerin et al [1], η οποία δημοσιεύθηκε το 2013, επιλεκτικά αναφέρει τους παράγοντες οι οποίοι καταγράφονται από τους συγγραφείς ως να σχετίζονται με τον κίνδυνο μετάδοσης λοιμώξεων από τη χρήση του κοινού ποτηρίου, αλλά παραλείπει να διαφωτίσει τους αναγνώστες της για το μείζον που είναι ότι κανένας λοιμογόνος παράγοντας δεν έχει καταγραφεί επίσημα και με επιστημονική μέθοδο ως σχετιζόμενος με πραγματική λοίμωξη, ασχέτως αν αναφέρονται πολλοί που θα μπορούσαν να είναι πιθανοί και μερικοί έχουν απομονωθεί εργαστηριακά. Επιπλέον δε καμία καταγραφή, έστω και σε case report, δεν υπάρχει για ασθενή στον οποίο να έχει ενοχοποιηθεί η χρήση του κοινού ποτηριού για τη μετάδοση νόσου. Σε αυτό το πλαίσιο ο κίνδυνος για μετάδοση λοίμωξης χαρακτηρίζεται ως “extremely- low”. Ο πίνακας που εμπεριέχει το άρθρο είναι σαφέστατος περί τούτου και προτρέπουμε σε προσωπική μελέτη του προς αποφυγή παράθεσης συμπερασμάτων κατά το δοκούν.
     
  3. Στο επισυναπτόμενο opinion letter που δημοσιεύθηκε στο American Journal of Infection Control το 1998, η συγγραφέας Manangan et al [2], καταλήγει ότι το ρίσκο για μετάδοση λοίμωξης με τη χρήση του κοινού ποτηρίου είναι πολύ μικρό. Φυσικά εδώ πρέπει να έχουμε κατά νου ότι το λεγόμενο expert opinion, όπως στη παρούσα περίπτωση, βρίσκεται στη βάση της πυραμίδας για την αξιοπιστία των δεδομένων στη Ιατρική βιβλιογραφία με βάση την Evidence Based Medicine. Στο ίδιο άρθρο παρουσιάζεται μελέτη η οποία συμπεριέλαβε 681 άτομα και κατέδειξε ότι όσοι ελάμβαναν την Θεία Κοινωνία καθημερινά δεν βρίσκονταν σε αυξημένο κίνδυνο για οποιαδήποτε λοίμωξη συγκρινόμενοι με όσους δεν συμμετείχαν ή και δεν εκκλησιάζονταν.  Οφείλουμε να επισημάνουμε στο σημείο αυτό, ότι για τον κλινικό ιατρό ερευνητικά ερωτήματα προκύπτουν από τη καθημέρα κλινική πράξη και ακολούθως αν υπάρχουν οι δυνατότητες εφαρμόζονται σε ερευνητικά πρωτόκολλα. Η απουσία λοιπόν τυχαιοποιημένων μελετών, που ως οι πλέον αξιόπιστες θα μπορούσαν με σαφήνεια και μικρό περιθώριο σφάλματος να απαντήσουν στο ερώτημα, καταδεικνύει την απουσία της αντίστοιχης κλινικής παρατήρησης κάτι το οποίο επιβεβαιώνεται και από τη δική μας κλινική εμπειρία. Είναι γεγονός ότι δεν υπάρχει καταγραφή τόσο μεμονωμένων κρουσμάτων μετάδοσης λοιμώξεων αλλά ούτε και επιδημικών εκρήξεων (outbreaks). Και επειδή η κ. Πιερή αναφέρει ότι υποκύπτουμε σε σφάλμα (παρανοώντας τα γραφόμενα μας) να υπογραμμίσουμε ότι είναι τοις πάσι γνωστό ότι πολλές ερευνητικές μελέτες που καταλήγουν σε αρνητικά αποτελέσματα (δηλαδή δεν αποδεικνύουν το ζητούμενο της ερευνητικής υπόθεσης) δεν δημοσιεύονται στα επιστημονικά περιοδικά, για πολλούς λόγους που πιθανόν να γνωρίζει καλά ως ερευνήτρια. Το προαναφερόμενο σφάλμα δημοσίευσης, δηλαδή ότι απορρίπτονται από τους εκδότες μελέτες με αρνητικά αποτελέσματα, πιθανόν να υπάρχει στην υπόθεση της πιθανής μετάδοσης λοιμώξεων από τη χρήση του κοινού ποτηρίου.
     
  4. Όσον αφορά δε το άγνωστο που περιβάλλει ακόμα τον νέο Κορονοϊό Sars-Cov-2 συμφωνούμε απολύτως με τα γραφόμενα για αυτό και έχουμε προτείνει συγκεκριμένα αυστηρά μέτρα προς αποφυγή της μετάδοσης λόγω συγχρωτισμού (αερογενής μετάδοση δεν έχει αποδειχθεί όπως εσφαλμένα αναφέρει η κ. Πιερή, αλλά αφορά μετάδοση μέσω μικροσταγονιδίων και αερολύματος-παραγωγή με βήχα ή φτέρνισμα- και άμεση ή έμμεση επαφή από άτομο σε άτομο [3][4]). Στις Εκκλησίες είμαστε βέβαιοι ότι αυτά τα αυστηρά μέτρα μπορούν να τηρηθούν πολύ καλύτερα από τη μέχρι τώρα εφαρμογή τους στις υπόλοιπες υπηρεσίες που λειτουργούν.

Ολοκληρώνοντας τον λόγο να υπογραμμίζουμε ότι εμείς ούτε επιστημοσύνη, ούτε άλλες περγαμηνές επικαλεστήκαμε παρά μόνο την Ιατρική μας ιδιότητα, γεγονός που πολλούς από εμάς έχει βάλει στην πρώτη γραμμή αντιμετώπισης της Πανδημίας του νέου Κορονοϊού Sars-Cov-2. Ως εκ τούτου οι παραποιήσεις των γραφομένων μας είναι αχρείαστες και ίσως υποδηλούν αλλότριους σκοπούς. 

Δρ Παναγιώτης Δημητρίου, MD, MSc in Medical Research Methodology

Δρ Θεοδώρα Πόζωτου, MD

Βιβλιογραφία:

[1]         Pellerin J, Edmond MB. Infections associated with religious rituals. Int. J. Infect. Dis. [Internet]. 2013;17:e945–e948. Available from: http://dx.doi.org/10.1016/j.ijid.2013.05.001.

[2]         Manangan LP, Sehulster LM, Chiarello L, et al. Risk of infectious disease transmission from a common communion cup [2]. Am. J. Infect. Control. Mosby Inc.; 1998. p. 538–539.

[3]         Q & A on COVID-19 [Internet]. [cited 2020 Apr 26]. Available from: https://www.ecdc.europa.eu/en/covid-19/questions-answers.

[4]         Gandhi RT, Lynch JB, del Rio C. Mild or Moderate Covid-19. Solomon CG, editor. N. Engl. J. Med. [Internet]. 2020 [cited 2020 Apr 26];NEJMcp2009249. Available from: http://www.nejm.org/doi/10.1056/NEJMcp2009249.