Ένα χρόνο μετά την ανακοίνωση της επιστροφής 200 έργων τέχνης από την Αμμόχωστο στο πλαίσιο των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, τα έργα παρουσιάζονται για πρώτη φορά δημόσια.

Η έκθεση θα πραγματοποιηθεί στο Λήδρα Πάλας, στη Λευκωσία, και θα ανοίξει στις 3 Φεβρουαρίου 2020.

***Σύμφωνα με νεότερη ενημέρωση, η έκθεση ΔΕΝ θα είναι ανοιχτή για το ευρύ κοινό στο παρόν στάδιο.

Υπενθυμίζεται ότι ύστερα από συμφωνία μεταξύ των ηγετών των δύο κοινοτήτων, Νίκου Αναστασιάδη και Μουσταφά Ακιντζί, πραγματοποιήθηκε ανταλλαγή έργων όταν η τουρκοκυπριακή πλευρά επέστρεψε έργα τέχνης Ελληνοκύπριων καλλιτεχνών και η ελληνοκυπριακή πλευρά επέστρεψε οπτικοακουστικό υλικό Τουρκοκύπριων καλλιτεχνών από το Αρχείο του ΡΙΚ.

Η έκθεση τελεί υπό την αιγίδα της ειδικής αντιπροσώπου του Γ.Γ. του ΟΗΕ στην Κύπρο, Ελίζαμπεθ Σπέχαρ.

CΗ επιστροφή των έργων ζωγραφικής

Τα έργα ζωγραφικής Ε/κ καλλιτεχνών ήταν στις αποθήκες του πολιτιστικού κέντρου Ατατούρκ στη Λευκωσία (ΑΚΜ) για πολλές δεκαετίες όμως αρχικά κανείς δεν γνώριζε πως ήταν πίνακες Ε/κ, αφού στον ίδιο χώρο φυλάγονταν και έργα Τ/κ καλλιτεχνών, που χρησιμοποιούνταν σε «κυβερνητικά» κτήρια. Όπως εξήγησε ο Τουρκοκύπριος επικεφαλής της Τεχνικής Επιτροπής Πολιτισμού, Κανί Κανόλ, δεν ήξεραν ούτε ποιου ήταν ούτε από πού προήλθαν. Πρώτη φορά, ανέφερε, καταγράφηκε ότι υπήρχαν έργα Ε/κ ζωγράφων επί Μεχμέτ Αλί Ταλάτ στο «υπουργείο παιδείας» το 1996. Κάποιοι πίνακες ήταν ενυπόγραφοι ή έφεραν το όνομα του Ε/κ καλλιτέχνη και κάποιοι όχι.

Πρόκειται, όπως είπε, για 218 συνολικά πίνακες που ανήκουν σε 36 καλλιτέχνες που σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει η τ/κ ομάδα της Τεχνικής Επιτροπής για τον Πολιτισμό δεν βρίσκονται πλέον εν ζωή. Πολ Γεωργίου, Στέλιος Βότσης, Χριστόφορος Σάββα είναι μεταξύ των ονομάτων που έχει ήδη αναφέρει ο κ. Κανόλ και προηγουμένως. Πρόσθεσε δε ότι τα έργα που έχουν υποστεί ζημιά από το χρόνο έχουν τυλιχθεί με ειδικό τρόπο για να αποφευχθεί περαιτέρω αλλοίωση, καθώς η Επιτροπή δεν μπορεί να τα αποκαταστήσει ή επιδιορθώσει.

Η προσπάθεια των τ/κ μελών της Τεχνικής Επιτροπής για την επιστροφή αυτών των έργων άρχισε τον Ιανουάριο του 2016, ανέφερε ο Κανί Κανόλ λέγοντας ότι τον Φεβρουάριο του ίδιου χρόνου συζήτησαν το θέμα με τον Τ/κ ηγέτη, Μουσταφά Ακιντζί, ο οποίος επέδειξε τη βούληση και την αποφασιστικότητα, δίδοντάς τους το πράσινο φως να προχωρήσουν με τη διαδικασία. Στη συνέχεια, ανέφερε, προέβησαν σε επαφές και με τους αρμόδιους της «κυβέρνησης». Έτσι, είπε, ορίσθηκε μια ομάδα από τρία μέλη της Τεχνικής Επιτροπής: Ρουζέν Ατακάν (ζωγράφος), Νιλγκιούν Γκιουνέι (κόρη του Τ/κ που σχεδίασε τη σημαία της Κυπριακής Δημοκρατίας, Βεχίτ Γκιουνέι) και Χικμέτ Ουλουτσιάι (γραφικές τέχνες,κεραμική). Μαζί τους δούλεψε και μια ομάδα νεαρών: Χασάν Ζεϊμπέκ, Νιλουφέρ Ιναντίμ, Τζεϊλάν Ντεμίριλερ, Τζελάλ Ατικλέρ και Ταμέρ Εκεντάλ, που εργάστηκαν εθελοντικά για την καταγραφή και αξιολόγηση των έργων.

Η ανταλλαγή σε ουδέτερο έδαφος

Στις 2 Σεπτεμβρίου 2019, τα 219 έργα τέχνης τα οποία είχαν βρεθεί στην Αμμόχωστο αμέσως μετά το 1974 από ομάδα Τουρκοκυπρίων που τα διαφύλαξε με σκοπό την επιστροφή τους στους νόμιμους ιδιοκτήτες τους, παραδόθηκαν στα Ηνωμένα Έθνη.

Η παράδοση πραγματοποιήθηκε στην προστατευόμενη περιοχή των Ηνωμένων Εθνών στο πλαίσιο συμφωνημένων μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) μεταξύ του Τουρκοκύπριου ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί και του Ελληνοκύπριου ηγέτη Νίκου Αναστασιάδη, τον περασμένο Φεβρουάριο.

Υπενθυμίζεται ότι για τον σκοπό ταυτοποίησης των έργων αλλά και γενικότερα για τη δημιουργία μιας βάσης δεδομένων με έργα τέχνης που χάθηκαν το 1974, το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών σε συνεργασία με το Γραφείο του Διαπραγματευτή της Ελληνοκυπριακής κοινότητας δημιούργησαν ειδική ιστοσελίδα.